Bioorganik kimyo

                           B
13                                                               
B
15                
 
 
Oqsil almashinuvi buzilganda B
13
 ni kaliy tuzi ishlatiladi. 
B
15 
  1950  yili    bir  qator  o’simliklarni  urug’laridan  ajratib 
olingan.  Keyinchalik  guruch,  hamirturush,  qoramol  qonidan,  otni 
jigaridan 
 
borligi 
aniqlangan. 
Biologik 
vazifasi 
kislorod 
yetishmovchiligini  oldini  oladi.    Xolin,  metionin,  adrenalinni 
biosintezida ishtirok etadi.   
         C vitamini deb  L-askorbin kislotasini aytadilar.  
CH
2
NH
CO
CH
2
CH
2
CH
2
H
3
C
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
3
CH
3
CH
3
CH
3
CH
3
CH
3
CH
3
N
N
N
N
CN
Co
H
H
H
H
CONH
2
CONH
2
CONH
2
CONH
2
H
2
NOC
H
2
NOC
O
O
OH
OH
O
P
O
HOH
2
C
CH
3
CH
3
N
N
CH
CH
3

---

 
212 
                      
O
CH
2
OH
OH
HO
HO
H
H
O
CH
2
OH
OH
HO
HO
H
H
O
CH
2
OH
O
O
HO
H
H
 
        C vitamini          Degidro-L-askorbin k-ta      D-askorbin k-ta 
  
 Silva  1918-1925  yillar  o’rgangan.  Limon,  karam,  bulg’or  qalampiri, 
qoramolni  buyrak  usti  bezida  uchraydi.  Tuzilishini  1933  yili  Karrer 
aniqlagan.  D  askorbin  kislotasi  C  vitaminlik  ta’sirga  ega  emas,  hatto 
antivitamin  C  sifatida  ishlatiladi.  Inson  organizmida  sintezlanmaydi. 
Zarur  doza  25-75  mg/sutka.  Yangi  uzilgan  meva  va  sabzavotlarda 
uchraydi. Singa, lipid almashinuvi buzilishi, ateroskleroz, saratonning 
ayrim turlariga davo bo’lishi aniqlangan.  
D vitamini birinchi bo’lib raxit kasalligini oldini olishi  ma’lum  
bo’lgan. Raxit 1650 yildan ma’lum. XVIII-asrdan uni davosi sifatida 
baliq  jigarini  yog’i,  tuxumni  sarig’i  ekanligi  aniqlangan.1924  yili 
bolalarni  UB-nurlash  raxitni  oldini  olishi  ma’lum    bo’lgan.  D 
vitaminlardan yetti turi uchraydi. Ulardan D
1
, D
2
, D
3
  yuqori D
4
 – D
7 
lar  esa  pastroq  fiziologik  faollikka  ega.  Kimyoviy  tuzilishini  1930-
1937 yillar Askyu, Vindaus, Xodjkinlar aniqlagan.  
H
HO
H
H
H
HO
H
H
H
h
