Bioorganik kimyo



Download 2,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet122/138
Sana26.06.2021
Hajmi2,76 Mb.
#102105
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   138
Bog'liq
bioorganik kimyo

 
 
6.5. Vitaminlar haqida umumiy tushuncha. 
Reja 
1.Vitamin atamasi haquda umumiy tushuncha, 
2. Ularning asosiy turlari va ta’siri. 
 
Tayanch  iboralar:  retinol,  akseroftol,  avitaminoz,  gipervitamino, 
organizm  talabi,  tiamin,  aneyrin,  anevrin,  kokarboksilaza,  riboflavin 
niatsin, 
piridoksin, 
askorbin 
kislotasi, 
tokoferol, 
ergosterin, 
to’yinmagan yog’ kislotalar.  

  Muammoli  vaziyat:  V  vitamin  parchalanganda  qanday  ikkita 
geterosiklik  halqa  hosil  bo’ladi?    Qaysi  koferment  tarkibida  V 
vitamin  ta’sir etadi? 
 
        Vitaminlar  atamasi  lotincha  vita(hayot)  so’zidan  kelib  chiqadi. 
Kimyoviy  nuqtai  nazardan    ular  quyi  molekulyar  biorgegulyatorlar 
sinfiga kiradi. Vitaminlar kam  miqdorda inson organizmining normal 
faoliyati  uchun    zarur  moddalar  hisoblanadi.  Vitaminlar  oziq-ovqat 
bilan  kerakli  miqdorda  kiritilishi  lozim,  chunki  organizm  biosintez 
hisoblidan o’zini ehtiyojini qoplay olmaydi. Organizm faoliyati uchun 


 
207 
zarur bo’lgan  noorganik tuzlar, mikroelementlar, energiya manbalari 
vitaminlar  qatoriga  kiritilmaydilar.  Almashtirib 
bo’lmaydigan 
aminokislotalar  ham  vitaminlar  qatoriga  kiritilmaydi.  Ayrim 
vitaminlar  tashqi  omillar  ta’sirida  organizmda  hosil  bo’lishi  ham 
mumkin.  Masalan,  D-vitamini  UB  nurlari  ta’sirida,  A-vitamini  esa  – 
karotinlardan. 
        Qadimdan  e’tirof  etilgan,  ayrim  xastaliklar  ma’lum    bir  oziq-
ovqat  isthemolidan  so’ng  tuzaladi.  Masalan,  singani  davosi  limon, 
raxitni  esa  -  baliq  jigarining  yog’i.  Vitaminlarni  rolini  ilmiy  asoslab 
bergan  olimlar  Eykman  va  Xopkins  1929  yili  Nobel  mukofoti  bilan 
taqdirlanganlar.    
 A-vitamini   1912 yili yog’larning sovunlanmaydigan qismidan 
ajratib  olingan.  Kimyoviy  tuzilishi  1931  yili  P.Karrer  tomonidan 
isbotlangan.  1947  yili  Issler  sintezini  amalga  oshirgan.  Adabiyotda 
retinol  yoki  akseroftol  sinonimlari  ham  ishlatiladi.  Katta  sog’lom 
odamlarning  jigarida    ikki  yillik  zaxira  to’planadi,  ammo 
chaqaloqlarga  oziq-ovqat  bilan  kiritilishi  zarur.  A  vitaminining 
ahamityati  juda  katta:  u  yetishmaganda  bolalar  o’smay  qoladi,  MNS 
to’qimalari  zararlanadi,  ko’z  ko’rish  faoliyati  pasayadi.  Vitamin  A, 
A
1
,  A
2
  lar  ko’rish  jarayonida  katta  rol  o’ynaydi.  Ular  asosida  ko’rish  
jarayonini    namoyon    etuvchi  rodopsin  moddasining  rotinal  qismi 
hosil bo’ladi.  
Ammo,  A  gipervitaminozi  ham  xavfli  –  suyaklarni  mo’rtligiga  olib 
keladi. 
     
 

Download 2,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish