Bioorganik kimyo

a
b
c
 
 
N
O
H
OH
HN
N
O
H
H
H
XVIII
 
a
c
b
 
 
Nitramin  va  izonitramin  spazmolitik  aktivligiga  ega;  ta’sir  etish 
mexanizmi  bo’yicha  N-xolinoltik.  Gistrionikotoksinlar  allen  va 
atsetilen  o’rinoluvchilariga  ega,      fiziologik  ta’siri    neytrotoksin.  
Ta’sir  mexanizmi  bo’yicha  Oqchangal  alkaloidlari  singari  N-
xolinolitik.  
 Nitramin  va  izonitramin    o’z  tarkibida  2-azaspiro[5,5]-undekan 
yadrosini  tutib,  shu  bilan    bir  qatorda    Shober  oqchangalidan  1-
azaspiro[5,5]-undekan    yadrosiga  ega  komavin  va  atsetilkomavin 
alkaloidlari  ham  ajratib  olingan.  Indol  va  1-azaspiro[5,5]-undekan  
halqalarini  o’zaro  kondensirlanishi  natijasida  spiroatomli 

-karbolin 
yadrosi  hosil  bo’ladi.  Oqchangal  o’simligi  alkaloidlari    bilan  bir 
qatorda  Dendrobates  histrionicus    qurbaqalarining  zaharli  terisidan 
gistrionikotoksin  turi  alkaloidlari  ham  ajratib  olingandir.  Bu 
alkaloidlar  o’z  tarkibida  yon  zanjirida  allen  va  asetilen 
o’rinbosarlariga  ega  1-azaspiro[5.5]-undekan  sistemasini  tutadi. 
Komavinda  1-azaspiro  [5.5]-undekan  sistema  indol  yadrosi  bilan 
kondensirlangan  bo’lib,  xuddi  shunday  sistema  proaporfiN-triptamin 
dimer alkaloidlar tarkibida ham mavjuddir.   
 

---

 
189 
N
H
NH
N
H
N    C     CH
3
O
 
                komavin                                             asetilkomavin 
 
Komavin  va  asetilkomavin  optik  nofaol  birikmalardir,  ya’ni  tabiiy 
rasemat holida uchraydilar. 
Shober  oqchangalidan  ajratib  olingan  nitraramin  va  nitraroksin 
alkaloidlari  tarkibida 2-azaspiro [5.5]-undekan tuzilmasini saqlaydi. 
HN
N
O
H
AcOH
HN
NH
O
H
N
H
N
O
HN
H
N
O
H
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
+
H
2
/ Pt
 
 
Sibirin  alkaloidining  tuzilishi  izonitramin  bilan  qiyoslash  orqali 
isbotlangan. 
 

---

 
190 
N
O
H
O
H
H
3
C
N
HO
Ac
2
O
H
3
COC-N
H
3
COCO 
2.OH
 -
1.C
2
H
5
OH
HN
HO
1
11
3
6
7
12
+
H
2
/ Pt
Ac
2
O, Py