Biometriya. Biometrik tanib olish va biometrik identifikatsiyalash

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | ISSUE 5 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
DOI: 10.24411/2181-1385-2021-00937 
Academic Research, Uzbekistan 635 www.ares.uz 
 
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA 
Biometrik texnologiya yangi o’rganilayotgan soha bo’lib, bu borada juda ko’p 
tadqiqotchilar tadqiqotlar olib bormoqda. Jumladan, Michigan Davlat Universiteti 
tadqiqotchi olimi Anil K.
Jain bu borada juda ko’p ishlar olib borgan. A.K.Jain,
R.Bolle, S.Pankanti, va boshqalar tomonidan 1999-yilda “Biometrics: Personal 
Identification in Networked Society” nomli kitob,
 
Anil K. Jain, Arun A. Ross,
Karthik Nandakumar
lar tomonidan 2011-yilda 
"Introduction to Biometrics" 
nomli 
kitob, 
Stan Z. Li, Anil K. Jainlar tomonidan 2015 yilda–“Encyclopedia of 
Biometrics” nomli kitob, David Zhang, Zhenhua Guo, Yazhuo Gonglar tomonidan 
2016 yilda – “Multispectral Biometrics. Systems and Applications” kabi kitoblar 
foydalanuvchilarga bu sohani o’rganishida juda katta yordam bermoqda. Bundan 
tashqari www.fulcrumbiometrics.com va www.biometricsinstitute.org kabi internet 
saytlaridan ham bu soha bo’yicha kerakli va aniq ma’lumotlarni olishimiz mumkin. 
Yurtimizda esa bu soha bo’yicha hali ko’zga ko’rinarli tadqiqotlar olib borilmagan. 
 
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Biometriya-bu shaxslarni jismoniy yoki xulq-atvor xususiyatlariga qarab tanib 
olish haqidagi fan. Yuz, barmoq izlari, irisi va h.k shaxsning da’vo qilingan shaxsini 
biometrik tekshirish yoki shaxsini aniqlash (biometrik identifikatsiya) maqsadida 
ma’lumotlar bazasidagi shablonlarga (masalan, identifikator bilan belgilangan yuz 
tasvirlari) xususiyatlarini taqqoslaydi. [1] 
Biometrik tanib olish qanday amalga oshiriladi? Biometrik tanib olish –asosan 
naqshlarni tanib olish muammosi sifatida o’rganiladi, ya’ni shaxsning biometrik 
atributlarida uning aniq xususiyatlarini –naqshlarini o’rganadi. Biometrik tanib olish 
tegishli ravishda ishlab chiqilgan datchiklar yordamida shaxs xususiyatlari 
ma’lumotlarini raqamli formatda yozib olish va olingan ma’lumotlarni da’vo qilingan 
shaxs ma’lumotlari bilan solishtirish jarayonlari orqali amalga oshiriladi. Bu inson 
aralashuvisiz amalga oshiriladigan avtomatlashtirilgan jarayon hisoblanadi. 
Biometrik tizim bu mohiyatan naqshni tanib olish tizimi bo’lib, u quyidagi 4 ta 
asosiy qurilish bloklaridan tashkil topgan: 
1.
Datchiklar 
2.
Xususiyatlar chiqaruvchi 
3.
Ma’lumotlar bazasi 
4.
Moslashtiruvchi 

---