Biologiya” kafedrasi odam anatimiyasi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma bilim sohasi

Siydik yo‘li(ureter). Siydik yo‘li uzunligi 30 sm bo‘lib, siydikni buyrakdan qovuqqa o‘tkazadi. Bu nayni qorin pardani faqat old tomonidan qoplaydi. Siydik yo‘li boshlanishi qismida, chanoqqa o‘tish chegarasida va qovuqqa kirish oldida bir muncha torayadi. Siydik yo‘li joylashishiga ko‘ra ikki qismdan iborat(qorin va chanoq).
Siydik yo‘lining qorin qismi orqa tomondan bel muskullariga tegib tursa, old tomondan erkaklarda urug’don arteriyasi va venasi bilan, ayollarda esa tuxumdon arteriyasi va benasi bilan kesishib joylashgan.
Siydik yo‘lining devori qo‘shuvchi to‘qimadan tuzilgan tashqi qavat, uning ostida joylashgan muskul qavat va ichki shilliq qavatdan tuzilgan.
Qovuq(Siydik pufagi- vesica urinaria) kichik chanoq bo‘shlig’ida joylashgan, 500-700 ml hajmdagi organ bo‘lib, ichida siydik bor yoki yo‘qligiga qarab, shakli o‘zgarib turadi. Qovuqda pastdagi keng qism, qovuq tubi, yuqori toraygan uchi- cho‘qqi va bu ikki qism oralig’i, qovuq tanasi tafovut qilinadi.

Ishni bajarish tartibi.
1.Siydik ayirish organlar tasvirlangan ko‘rgazmali qurollar bilan tanishib chiqing.
2.Siydik ayirish sistemasiga kiruvchi organlarning anatomik tuzilishini alohida o‘rganib chiqing.
3.Siydik ayirish sistemasiga kiruvchi organlarning boshqa sistema organlariga nisbatan joylashgan o‘rnini aniqlang.
4.Har bir organ qisimlarining ilmiy nomlarini aniqlab ularni yod oling.
5.Siydik ayirish organlar tasvirlangan umumiy va qisimlarga bo‘lingan rasmlarni chizib oling va ilmiy nomlarini ko‘rsating.
Nazorat savollari:
1.Siydik ayirish organlarining ketma-ketligini ayting.
2.Siydik ayirish organlarining xar biriga izox bering.
3.Buyrak to‘qimalarida qancha hujayralar bor va ular nima deb ataladi?
4.Kapsulaga kiruvchi arteriyalarda bosim 90 – 100 mm ga, aksincha kapsuladagi
bosim 25 – 30 mm dan oshmaydi, siydik chiqarish nayidagi bosim esa 10 mm
bo‘lishining ahamiyati nimada?
5.Birlamchi va oxirgi siydiklar qanday jarayonlarda hosil bo‘ladi?