Biologiya fanidan mustaqil. Allamuratova M

 

 

---

22 

 

2.3.Darsdan va sinfdan tashqari ishlarni bajarishda mustaqil ishlardan 

foydalanish 

 

Biologiya  fani  bo’yicha  darsdan  tashqari  ishlar:  biologiya  xonasida,  tirik 

tabiyat  burchagida,  o’quv-tarbiya  maydonlarida  bajariladi.  Sababi,  o’simliklar  va 

hayvonlar  ustida  olib  boriladigan  ko’pgina  uzoq  muddatli  kuzatishlar  o’quv 

jadvaliga  sig‘maydi.  Biologiya  kursini  o’rganish  davomida  har  bir  o’quvchi 

mikroskop  bilan  ishlash  malakasiga  ega  bo’lishi  kerak.  Buning  uchun  o’qituvchi 

navbat  bilan  3-5  o’quvchining  dars  oldidan  yoki  darsdan  so’ng    mikroskop  bilan 

ishlashini tashkil etishi kerak. 

O‘quvchilar 3-5 tadan guruhlarga bo’linib o’simliklarning mayda qismlarini 

o’rganish  bo’yicha    o’qituvchi  topshirig‘i  bilan  keyinchalik  darslarda 

foydalaniladigan  uzoq  muddatli  biologik  kuzatish  va  tajribalarni    olib  boradilar. 

Har-bir  o’quvchi  yil  davomida  bir  yoki  ikki  darsdan  tashqari  ishlarni  bajaradi  va 

ularning bajarilishiga o’qituvchi baho qo’yadi. 

Darsdan    tashqari  ishlar  ma’zmuniga  ko’ra  uyga  beriladigan  tajribalarga 

yaqin hisoblanadi. Lekin uy ishlari ancha oddiy bo’lib, sinf o’quvchilari uchunbir 

vaqtda  beriladi.  Darsdan    tashqari  ishlarning  uy  ishlaridan  farqi    ba’zan  dastlabki 

xarakterda  bo’ladi,  ya’niy  sinfda  o’rganishdan  bir  necha  kun,  hafta  va  hatta  bir 

necha oy  ilgari beriladi.  Masalan, botanikadan: suv  o’simliklari  bilan  tajribalar  -2 

oy. Bargda kraxmal izlari   hosil bo’lishi- 2 oy, poya bo’ylab suvning ko’tarilishi -

2-3 kun ilgari berilishi mumkin.    

 

Maktabda  va  tirik  tabiyat  burchaklaridagi  darsdan  tashqari  ishlar 

ko’pincha  kuzda,  qishda  va  erta  bahorda  bajariladi.  Asosan  ular  botanikani 

o’qitishda qo’llaniladi.  

 

Botanikadan darsdan tashqari ishlar dasturning barcha mavzusi bo’yicha 

berish mumkin. Masalan, «Urug‘» mavzusi bo’yicha darsdan tashqari o’quvchilar 

urug‘ning  bo’rtishini  kuzatadilar,  uning  unuvchanlik  foyzini  aniqlaydilar.  Gulli 

o’simliklar biologik xususiyatlarini kuzatadilar. 

---