Biologiya fanidan mustaqil. Allamuratova M

9 

 

 J.Tolipova  o’zining  “O’quvchilarda  mustaqil  va  ijodiy  fikrlashni 

rivojlantirish  yo’llari”  nomli  maqolasida  rivojlantiruvchi  ta’lim  texnologiyasining 

xususiyatlari:  o’quvchilarning  o’z  bilish  faoliyatining  sub’ektiga  aylantirib  fikr 

yuritish  mexanizmini  shakllantirish,  rivojlantirish;  o’quvchilarning  bilish  faoliyati 

empirik va nazariy bilim yaxlitligida tashkil etilib, bilimlarni o’rganishda deduktiv 

usul  ustivor  bo’lishi,  o’qitish  jarayoning  asosini  o’quvchilarning  o’quv 

topshiriqlarini  bajarish  orqali  vujudga  keltiriladigan  mustaqil  faoliyat  tashkil 

etilishi  haqida  gapirilgan.  Mustaqil  fikr  yuritish  qanday  bosqichlarda  amalga 

oshirilishi ko’rsatilgan.  

1.Muammoli vaziyatlarni tahlil qilish.  

2.O’quv farazlarini ilgari surish.  

3.Avval o’zlashtirgan bilim, ko’nikma va malakalarni egallash.  

4. O’z fikrini dalillash.  

5.Javobning to’g’riligini tekshirib ko’rish. Biologiya darslarida o’quv munozaralari 

va  bahslardan  foydalanish  taxlim-tarbiya  jarayonining  mazmuni  va  borishini 

o’zgartirib, samaradorlikning ortishiga zamin tayyorlash haqida aytib o’tilgan [

14

]. 

T.Toshpo’latov o’zining “O’quvchilarning mustaqil ishlarini tashkil etish - ta’limni 

demokratlashtirishning asosidir” nomli maqolasida mustaqil ishlarni tashkil etishda 

pedagogni  o’quvchilar  bilan  hamkorlikda  faoliyat  olib  borishi  uni  kelajakda 

mutaxassis  shaxs  bo’lib  shaklllanishida  ahamiyat  kasb  etishi,  mustaqil  ishlarni 

joriy  qilishda  turli  innovatsion  usullardan  foydalanishni,  mustaqil  ishlarni 

o’quvchilarning.  bilim  doirasiga  qarab  turlicha  taqsimlanishi  ta’kidlangan. 

O’quvchilarni  maktabdan  tashqari  ta’limiy-tarbiyaviy  jarayonda  mahalliy-tarixiy 

materiallarni 

o’rganish 

bolalarda 

haqqoniy 

faktlar 

asosidagi 

fikrlarni 

rivojlantirishga xizmat qilishi yoritilgan [25].  

A.Ibragimov o’zining “Talabalarni mustaqil bilim olishga tayyorlash” nomli 

maqolasida  Sharq  allomalari  pedagogik  meroslarini  o’rganish  misolida  mustaqil 

ishlarni  tashkil  etilishi  aytilgan.  “Sharqning  buyuk  allomalari  ilmiy  ta’lim, 

o’rganish  va  idrok  etish  jarayoni  haqida”  mavzusining  ma’ruza  rejasi  bo’yicha 

mashg’ulotni  olib  borish  ko’rsatilgan.  O’quvchilarning  mustaqil  bilim  olishlarini 

---