Biologiya 9-sinf

Javoblar tarqatilinmasin! Mualliflik huquqi qonun tomonidan himoyalangan. 
Biologiya fanidan barcha sinflar uchun imtixon javoblari I-005 
2. Hayvonlarda urug‘lanish jarayoni va partenogenezni misollarda tushuntiring.
 
Ko'pgina suv hayvonlari jumladan, baliqlar va suvda hamda quruqlikda yashovchilarda urug'lanish 
bevosita suv bilan bog'liq. Bu hayvonlar ko'payish davrida juda ko'p tuxum hujayra va spermatozoidini 
suvga chiqa radi. Suv orqali spermatozoid tuxum hujayra ichiga kirib uni urug'lantiradi. Bu jarayonga tashqi 
urug'lanish deyiladi. Quruqlikda yashaydigan hayvonlarda esa ichki urug'lanish kuzatiladi. Urug'lanish 

---

jarayonida avval spermatozoid tuxum hujayraga yaqinlashadi, uning bosh qismidagi fermentlar ta’sirida
tuxum hujayra qobig'i erib, kichik teshikcha paydo bo'ladi. Bu teshikcha orqali spermatozoid yadrosi tuxum 
ichiga kiradi. Keyin har ikkala gametaning gaploid yadrolari qo'shilib, umumiy diploid yadro hosil bo'ladi, 
so'ngra bo'linish va rivojlanish boshlanadi. Ko'pchilik holatlarda bitta tuxum hujayrani faqat bitta 
spermatozoid urug'lantiradi. Ba'zi hayvonlarda tuxum hujayraga ikki yoki bir nechta spermatozoid kirishi 
mumkin. Lekin ularni urug'lanti rishda faqat bittasi qatnashadi, boshqalari esa nobud bo'ladi. 
Partenogenez. 
Urug'lanmagan tuxum hujayradan murtakning rivojlanishiga partenogenez deyiladi. 
Partenogenez ikki xil bo‘ladi: tabiiy va sun’iy partenogenez. Tabiatda tabiiy partenogenez ayrim
qisqichbaqasimonlar (dafniya), pardaqanotlilar (erkak asalari) va o'simlik shira bitlarida, qisman qushlar 
(tustovuq)da kuzatiladi. Sun’iy partenogenez urug'lanmagan tuxum hujayraga har xil mexanik va kimyoviy
omillar ta’sir ettirish orqali amalga oshiriladi. Misol uchun baqaning urug'lanmagan tuxum hujayrasiga nina
bilan ta’sir ettirilsa, undan yet
uk organizm rivojlanishi mumkin, faqat ularning barchasi urg'ochi bo'ladi. 
Tajriba yo‘li bilan sun’iy partenogenez tut ipak qurtida, baliqlar, quyonlar, zamburug'larda, o'simliklardan
suvo'tlarida, bug'doydoshlar va dukkakdoshlarda hosil qilingan.