Biologiya 9-sinf


 Uglevodlarning tuzilishi, xilma-



Download 0,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/54
Sana21.04.2022
Hajmi0,94 Mb.
#568860
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   54
Bog'liq
bellashuv uz- - -9-sinf-biologiya (1)

2. Uglevodlarning tuzilishi, xilma-
xilligi va organizmdagi vazifasi haqida ma’lumot bering.
 
Uglevodlar tabiatda keng tarqalgan organik birikmalar bo'lib, ular umumiy C
n
(H2O)

formula bilan 
ifodalanadi. “Uglevod” atamasining nomi tarkibidagi vodorod va kislorodning o‘zaro nisbati xuddi suv
molekulasiga o‘xshashligidan kelib chiqqan. Ular oqsillar, nuklein kislotalar va yog‘larni hosil bo‘lishida
alohida aham
iyatga ega. Uglevodlarning ko‘pchiligi o‘simliklarda zaxira modda sifatida to‘planadi.
Masalan, paxta tolasini, kanop o'simligi po‘stlog‘ini sellyuloza deb ataluvchi polisaxarid tashkil qiladi.
Kraxmal esa o‘simliklarning ildizmevalarida, tugunaklarida va donli o‘simliklarning urug‘larida zaxira
modda sifatida to‘planadi. Hayvon hujayralarida uglevodlarning miqdori kam bo'lib, 1
-
2 foizni, ba’zan jigar
va muskul hujayralarida 5 foizni tashkil qiladi. O‘simlik hujayralarida esa uglevodlar ko‘p miqdorda
uchray
di va ayrim hollarda o‘simliklarning quruq massasining 95 foizi uglevoddan (paxta tolasida) iborat
bo‘ladi. Uglevodlar oddiy va murakkab bo‘ladi. Oddiy uglevodlar monosaxaridlar, murakkab uglevodlar esa
polisaxaridlar deb ataladi. 
Monosaxaridlar 
nomi “oza” bilan tugaydi. Molekuladagi C atomi soni va
monosaxaridning biror xossasi so‘z o‘zagi bo‘lib xizmat qiladi. Shunday qilib, monosaxarid tarkibida C
uchta bo‘lsa 

trioza, to‘rtta bo‘lsa 
- tetroza, beshta 
bo‘lsa 

pentoza, oltita bo‘lsa 

geksoza. “Glukoza” nomi
esa shu monosaxaridning shirinligini, “fruktoza” 

bu monosaxaridning mevada bo‘lishini, “galaktoza” 
- esa 


monosaxaridning sutda bo‘lishini ko‘rsatadi. Eng ko‘p tarqalgan monosaxaridlar glukoza (uz
um shakari) va

Download 0,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   54




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish