Biologiya 5 new indd



Download 5,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/118
Sana22.01.2022
Hajmi5,35 Mb.
#400272
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   118
Bog'liq
5-biologiya

Q e d u rtm _ u z
4 8 -ra s m .  Isiriqning  quritilgan 
shoxi.
4 9 -ra s m .  Shirinmiyaning  quritilgan 
ildizpoyasi.
S h irin m iy a   ildizpoyali  ko‘ p  yillik  o ‘t.  Xalq  tabobatida  ildizpoya- 
sidan  tayyorlangan  qaynatma  quruq  yo ‘tal,  tomoq  o g ‘ rig‘ iga  davo 
sifatida  ishlatiladi  (49-rasm).  Shirinmiya  o ‘sim lig in ing 
balg‘am 
ko‘chiruvchi  xususiyati  ham  bor.  Dorixonalarda  shirinmiya  (qizil- 
miya)  sirop  ko‘ rinishida  sotuvga  chiqariladi.  Ayniqsa,  yosh  bolalar 
shamollaganda  ko‘ proq  tavsiya  etiladi.
A loe  xona  o ‘simligi  sifatida  o ‘stiriladi  (50-rasm).  Barglari  seret 
va  sersuv,  uzib  olingach,  10  kun  davomida  salqin  joyda  saqlab, 
keyin  dori  sifatida  ishlatish  mumkin.  Aloe  bargini  q irg ‘ ichda  qirib, 
asal  bilan  q o ‘shib  iste’ mol  qilinsa,  shamollash,  oshqozon-ichak 
kasalliklarini  davolashda  foyda  beradi.
Dorivor  o ‘simliklardan  o ‘z  o ‘ rnida  bilib  foydalanilsa,  organizmni
quvvatlantiradi  va  organizmdagi  turli  xil 
kasalliklarni  davolaydi.
Tabiatda  dorivor  o ‘simliklar  bilan  bir- 
galikda  zaharli  o ‘simliklar  ham  o ‘sadi. 
Ko‘ pincha  zaharli 
o ‘ sim liklarn ing 
guli 
chiroyli,  hidi  yoqimli  b o ‘ ladi.  Shuning 
uchun 
har  qanday  o ‘sim likn i  bilmay 
uzish  yaramaydi.
Z a h a rli  o ‘ s im lik la r.  Quyida  O‘zbe- 
kistonda 
uchraydigan 
ba’zi 
zaharli 
5 0 - r a s m .  Gullagan  aloe. 
o ‘simliklar  bilan  tanishamiz:
56


Q
  edurtm_uz
51 -ra sm .  Kanakunjut.
K a n a k u n ju t  bo‘yi  2 - 3   metr  kela- 
digan  bir  yillik  o ‘t  (51-rasm).  Bargi 
yirik  panjasimon.  Palmaga  o ‘xshab 
tez  o ‘suvchi  manzarali  o‘simlik  si­
fatida  o ‘stiriladi.  Uning  urug‘ ida  za­
harli  moddalar  ko‘ p  uchraydi.  Bu 
o ‘simlikdan  zaharlangan  odamda  ich 
ketishi,  ko‘ ngil  aynishi,  darmonsizlik 
kabi  holatlar  kuzatiladi.  Urug‘ i  tarkibi- 
da  zahardan  tashqari,  4 0 -5 0 %   moy 
mavjud  b o ‘ lib,  tabobatda  undan  soch 
va  terini  parvarishlashda  foydalani­
ladi.  Kanakunjut  moyi  surtib  yurilsa, 
soch  va  kipriklarning  mustahkamligi 
ortadi.
B a n g id e v o n a   bo‘yi  1  metr  kela- 
digan  o ‘t  (52-rasm).  Tashlandiq  yer- 
larda,  yo ‘ l  yoqalarida  o ‘sadi.  Bargi 
oddiy,  guli  oq  rangda,  yirik  voronka- 
simon  shaklda,  mevasi  tikanli  ko‘sak 
shaklda. 
Urug‘ i 
mayda, 
qoramtir 
rangda  b o ‘ ladi.  O‘ simlikning  barcha 
qismlari  zaharli,  ayniqsa,  urug‘ i  orga- 
nizmga  tushsa,  asab  tizimiga  salbiy 
ta ’ sir  ko‘ rsatadi.  Yozning  issiq  kun- 
larida  bangidevona  o ‘zidan  o‘tkir  hid 
ajratadi.  Uning  hididan  ham  zahar- 
lanish  mumkin.  Zaharlanish  belgilari: 
o g ‘ iz  qurishi,  yurak  urishining  tezla- 
shishi,  q o ‘ l  va  oyoq  harakatining  qi- 
yinlashishi,  m o‘ ljal  olish  qobiliyatining 
susayishi  kuzatiladi.  Ayrim  hollarda 
odam  birdan  kulib,  birdan  yig‘ lashi  mumkin.
M in g d e v o n a   o ‘simligining  yirik  guli  oqish  sariq  rangda,  bargi 
oddiy,  mevasi  tikanli  (53-rasm).  O‘simlikning  hamma  qismlari  za-
5 2 -ra sm . 
guli  va
Bangidevonaning 
ko‘sak  mevasi.
5 3 -ra s m .  Mingdevona 
o‘simligi.
57



Download 5,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish