Biologik membrananing tuzilishi

Multipotentsial gliya. Makroglyaning multipotentsial gliya deb nomlanuvchi turi asosan kam differentsiallangan hujayralardan iborat bo`lib, ular tuzilishiga ko`ra glioblastlarni eslatadi. Shu bilan birga ularni mikrogliya hujayralari bilan ham adashtirish mumkin, chunki mikrogliya kabi mayda hujayralar bo`lib, kichik o`simtalarga ega. Biroq kelib chiqishi va funktsiyasi jihatidan bu hujayralar mikrogliyadan tubdan farq qiladi. Multipotentsial gliya hujayralari bo`linish va differentsiallanish qobiliyatiga ega. Bu hujayralar boshqa tipdagi makrogliya hujayralariga - astrotsitlarga, ependimotsitlarga, oligodendrotsitlarga aylanishi mumkin. Bu jarayonda multipotensial gliya hujayralari sitoplazmasida astrotsitlar, oligodendrotsitlar va ependimotsitlarga xos o`zgarishlar ro`y beradi. Demak, multipotentsial gliya hujayralari makrogliya uchun ko`payuv va almashinuv manbai bo`lib hisoblanadi. Ularni makrogliyaning o`ziga xos o`zak hujayralari deyish ham mumkin.

MIKROGLIYA (GLIAL MAKROFAGLAR YOKI GORTEG HUJAIRALARI)

Ular mayda yadrolari yaxshi bo`yaladigan hujayralardir. Hujayralar tanasida uncha katta bo`lmagan noto`g`ri shaklda o`simtalar chiqadi (96-rasmga q.). Shu o`simtalar yordamida amyobasimon harakatlanishi mumkin.
Amyobasimon harakatlanish davrida hujayraning shakli o`zgaradi, o`simtalar hujayra tanasiga tortilib o`ziga xos donali shar shaklini oladi. Mikrogliya halok bulayotgan neyron, nerv tolasi va bakteriyalarni fagotsitoz qilish qobiliyatiga ega. Mikrogliya hujayralari kelib chiqishi va faoliyati bo`yicha makrogliyadan tubdan farq qiladi. Hozirgi vaqtda mikrogliya hujayralari barcha makrofaglar kabi, mononuklear fagotsitlar sistemasiga kiritiladi. Ular, xuddi makrofaglar singari, homilada mezenximadan, so`ngra esa qondagi monotsitlardan rivojlanishi mumkin deb hisoblanadi.
104. Синапслар. Классификация, тузилиши. Синапсларда нерв импульсини ўтказиш механизми.