Biolog 10 indd



Download 3,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet155/321
Sana17.08.2021
Hajmi3,63 Mb.
#149616
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   321
Bog'liq
biologiya 10 uzb (1)

 Ramziy belgilar
Belgilarning 
ma’nosi
Erkak
Bir tuxumdan 
rivojlangan 
egizaklar
Ayol
Har xil tuxumdan 
rivojlangan egizak-
lar
Nikoh
Geterozigotalar
Proband
O‘rganilayotgan 
belgiga ega shaxs
Bir ota-onaning 
farzandlari
59-rasm. Shajara tuzishda foydalaniladigan 
genetik belgilar.
G.  Mendel  qonunlariga  muvofi q  odamlarda  nasldan  naslga  o‘tadigan 
belgilarning bir nechtasi quyida misol tariqasida keltirilmoqda:


112
Dominant belgilar
Retsessiv belgilar
 Jingalak (geterozigotalarda taram-taram) soch  To‘g‘ri soch
 Sochning erta to‘kilishi
 Normal soch
 Malla bo‘lmagan soch
 Malla soch
 Qo‘y ko‘z
 Ko‘k yoki kulrang ko‘z
 Sepkillar
 Sepkillar bo‘lmasligi
 Pakanalik 
 Normal bo‘y
 Polidaktiliya
 Barmoqlar sonining normal bo‘lishi
Ko‘pgina  kasalliklar  retsessiv  holda  nasldan  naslga  o‘tishi  genealogik 
usul  yordamida  aniqlangan.  Qandli  diabet,  tug‘ma  karlik,  gemofi liya, 
shizofreniyaning ba’zi formalari shular jumlasidandir. Genealogiya usuli – eng 
universal, oddiy, qulay usul bo‘lib, belgining bir nechta avlodda irsiylanishini 
aniqlashga asoslangan. 
Shajara  tuzish:  ma’lumotlar  yig‘ish,  shajara  tuzish,  shajarani  tahlil  qilish, 
xulosa yozish kabi bosqichlarda amalga oshiriladi.
Ma’lumotlar  to‘plashda  so‘rab-surishtirish,  anketalar  to‘ldirish  va  tibbiy 
ko‘rikdan o‘tkazish ishlari olib boriladi. Avlodlar shajarasini tuzishda proband 
haqida  ma’lumot  yig‘iladi.  (Proband  – 
avlodlar  shajarasi  aniqlanishi  kerak  bo‘l-
gan  shaxs).  Probandning  aka-uka  yoki 
opa-singillari sibslar deyiladi. Shajaraning 
har bir a’zosi to‘g‘risida, uning probandga 
qanday  aloqadorligi  to‘g‘risida  qisqacha 
ma’lumot  yoziladi,  keyin  ular  grafi k 
tarzda  ifodalanadi.  Shajara  tuzilganda 
probanddagi  belgining  irsiylanish  tipini 
ham aniqlasa bo‘ladi.
Autosoma dominant tipida irsiylanish 
(A–D
–  autosomalarda  joylashgan 
dominant  genlarga  bog‘liq.  Masalan: 
soch ning  jingalakligi,  ko‘z  qoraligi,  mio-
piya,  braxidaktiliya,  polidaktiliya,  rezus 
musbat  (R
+
)  qon  guruhlari  va  boshqalar 
(60-rasm). 
60-rasm. Autosomadagi dominant 
genning irsiylanishi.


113

Download 3,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   151   152   153   154   155   156   157   158   ...   321




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish