Biokimyo pmd

20-jadval

Odam qoni lipoproteidlari tarkibi (%)

Lipoproteinlar  Oqsillar  Triatsilglitserinlar    Xolesterin   Fosfolipidlar  Zichligi g/ml

   Efirlar  Erkin

xilomikronlar    2

          85

      4

   2

      7

              0,95

ZJPL (pre

β)

  10

          50

     15

   7

     18

           0,95-1,0

ZPL (

β)

  25

           7                  40

   7

     21

           1,0-1,06

ZYL (

α)

  45

           5                  20

   5

     25

          1,06-1,21

ZYL jigarda hosil bo‘ladi. To‘qimalardagi ortiqcha xolesterinni

biriktirib oladi. Undagi LXAT (lesitin-xolesterol-atsil-transferaza)

fermenti ta’sirida erkin holesterin xolesteridga aylanadi.

ZYL qon plazmasida yashash muddati 4 kunga teng va bu LP

almashinuvi nefrotik sindromda, gipertriglitseridemiyada va

uglevodlarga boy bo‘lgan ovqat iste’mol qilinganda tezlashadi.

ZYL vazifalari:

Toqimalardan xolesterinni olib chiqib, ularning to‘planishiga yo‘l

qo‘ymaydi.

Toqimalarning ZPLni yutib olishiga manfiy ta’sir etadi va shu bilan

to‘qimaga kam xolesterin tushadi.

---

243

Qon tomiridagi triglitseridlar almashinuvida ishtirok etadi.

ZYL miqdori ortishi quyidagi holatlarda bo‘ladi:

 ayollarda yuqori bo‘ladi;

 estrogenlar ta’sirida oshadi;

  jismoniy harakatchanlikda;

 alkogol iste’mol qilinganda.

ZYL miqdori kamayishi quyidagi holatlarda bo‘ladi:

 erkaklarda past bo‘ladi;

 progesteron ta’sirida;

 semizlikda;

 uglevodlar ko‘p miqdorda bo‘lgan taomlar iste’mol qilganda;

 qandli diabetda;

 chekish natijasida.