Biokimyo asoslari fanidan mustaqil ishi fermentlari va ularning texnologik ahamiyati

Hozirgi paytda qabul qilingan tasniflashga asosan fermentlar katalizlovchi reaksiyalarga ko’ra 6 sinfga bo’linadilar: 1.Oksidoreduktazalar. 2.Transferazalar. 3.Gidrolazalar( bir guruh atmolar ajralib chiqib qo’shbog’ hosil qiilsh). 4.Liazalar(qo’shbog’ bo’yicha birikish). 5.Izomerazalar. 6.Ligazalar (sintetaza).

1814 yilda rossiyalik olim K.Kirxgof kraxmal unayotgan arpa donlari tarkibidagi ba’zi moddalar ta’sirida shakarga aylanishini kuzatgan. Farang olimlari A.Payen va J.Pirso 1833 yilda solod ekstraktidan olingan termolabil omil kraxmalni gidrolizlash xossasiga ega bo`lishini aniqlab uni diastaza deb ataganlar.

• 1814 yilda rossiyalik olim K.Kirxgof kraxmal unayotgan arpa donlari tarkibidagi ba’zi moddalar ta’sirida shakarga aylanishini kuzatgan. Farang olimlari A.Payen va J.Pirso 1833 yilda solod ekstraktidan olingan termolabil omil kraxmalni gidrolizlash xossasiga ega bo`lishini aniqlab uni diastaza deb ataganlar.
• 1837 yilda I.Berzellus fermentlar tirik organizmlar yetkazib beradigan katalizatrorlar ekanligini ko’rsatib berdi. Ana shu vaqtda “ferment”(lot.fermentatio-bijg’ish) va “enzim” (yunoncha.ἐὐ -ὐµᾐ achitqida) terminlari paydo bo’ldi.

Immobillangan fermentlar.

• Immobillangan fermentlar deganda ularni inert qattiq moddalarga biriktirib muhitdagi erkin harakatini cheklab qo‘yish tushuniladi.
• Fizikaviy usulda ferment qattiq sirt yuzasiga, yoki polimer gel ichiga kovalent bog‘siz biriktirib qo‘yiladi. Misol qilib, metall oksidlari yuzasida fermentlarni adsorbsiyalashni keltirish mumkin
• Kimyoviy usulda ferment bilan qattiq faza orasida kovalent bog‘ hosil qilinadi. Masalan, poliamid granulalariga fermentni glutar dialdegidi bilan kovalent bog‘ orqali immobillash mumkin.

Insoniyat ko’p yillardan buyon oziq ovqat mahsulotlarini olishda fermentlardan foydalanib kelgan. Bunday moddalar o’simlik va hayvon to’qimalarining ferment saqlovchi sharbatlari edi.

• Insoniyat ko’p yillardan buyon oziq ovqat mahsulotlarini olishda fermentlardan foydalanib kelgan. Bunday moddalar o’simlik va hayvon to’qimalarining ferment saqlovchi sharbatlari edi.
• 18-asrga kelib ovqat hazm qilishda ishtirok etuvchi fermentalr kashf etilgandan so’ng, fermentlarni o’rganish qizg’in davom etdi. Biologik moddalardan turli xil fermentlar olindi .
• Ferment preparatlari mahsulot chiqimining ortishiga, uning sifatini yaxshilanishiga, istalgan jarayonning mahsuldorligini oshishiga sabab bo’luvchi stimulyator (qo’zg’atuvchi, oshiruvchi modda) hisoblanadi.