"Biofizikadan amaliy mashg’ulotlar" o’quv qo’llanmasi umumiy biofizika kursining fizikа-kimyo va elektrobiologiya bo’limlariga taаlluqli amaliy mashg’ulotlarning nazariy va amaliy masalalarni o’z ichiga oladi

12-rasm. Qurbaqa terisi potensiallar farqini o`lchash moslamasining ko`rinishi: 1-plastmassa naychasi, 2-
plastmassa qopqoqli stakan, 3-II va S shaklli agarli sifonlar, 4-xlorlangan kumush elektrodlar, 5-kaliy 
xloridning to`yingan eritmalari qo`yilgan kontakt stakanlar, 6-teri. 
 
2-laboratoriya ishi 
Qurbaqaning tirik terisidagi potensiallar farqini o`lchash 
 
Ish uchun zarur vositalar: oldingi ishda ishlatilgan moslamalar. Ringer eritmasida 
tayyorlangan agar-agarning 2% li geli bilan to`ldirilgan II va S-shaklli sifonchalar, sovuq qonli 
hayvonlar uchun ishlatiladigan Ringer va fiziologik eritmalar, natriy xloridning 0,1 N eritmasi, 
pipetkalar, mikrokompressor, qurbaqalar, sulfatli Ringer eritmasi, missulfat kristallari. 
1-mashg`ulot. 
Qurbaqa 
terisi 
potensiallar 
farqining 
muhitdagi 
natriy
ionlari konsentratsiyasiga bog`liqligi. 
Millivoltmetr elektr zanjiriga ulanadi va u qizib o`z 
rejimiga tushib olguncha, natriy xloridning 0,1 N eritmasidan uning 1/40, 1/160 va 1/640 
normalli eritmalari tayyorlab olinadi. 
Orqa miyasi ta`sirlanib, harakatsizlantirilgan qurbaqa tanasidan yetarli kattalikdagi teri 
parchasi qirqib olinib, plastmassa naychaning bir tomoniga, epiteliy qatlami tashqariga 
qaratilgan holatda bog`lanadi. Naycha ichiga Ringer eritmasi quyilib, u shunday eritma quyilgan 
stakanga tushiriladi. S-shaklidagi agarli sifon vositasida kontakt stakandagi eritma teri 
tushirilgan eritma bilan ulanadi. П-shaklidagi sifon orqali naycha ichidagi eritma kontakt eritma 
bilan ulanadi. Elektrodlarning shtekkerlari, ularning qutblilik holatlariga mos ravishda, 
millivoltmetrga ulanadi va o`lchov ishlari boshlab yuboriladi. Dastlabki o`lchovlar 5 minut 
oraliq bilan 10 minut davom ettirilib, qayd etilgan kattaliklar yozib boriladi. So`ngra stakandagi 
Ringer eritmasi natriy xloridning 1/640 N eritmasiga almashtiriladi va 10 minut davomida, 5 
minut oraliq bilan potensiallar farqi o`lchab olinadi. Shu tarzda, o`lchov ishlari natriy xloridning 
1/160 N va 1/40 N eritmalarida ham bajariladi. Tajriba natriy xloridning 1/10 N eritmasida 
amalga oshiriladigan o`lchovlar bilan tamomlanadi. 
Qo`lga kiritilgan ma`lumotlar asosida, teri potensiallar farqining muhitdagi natriy ionlari 
konsentratsiyasiga bo`lgan aloqasini aks ettiruvchi grafik chiziladi. Bunda abssissa o`qiga natriy 
ionining konsentratsiyalari, ordinata o`qiga esa millivoltlarda ifodalangan potensiallar farqi 
tushuriladi.