Biofizika

Gulberg va Vaage qonuni

Kimyoviy reaktsiya tezligi reaktsiyaga kirishayotgan moddalarning kontsentratsiyasiga to’g’ri ‘ro’ortsional.

Bu qonunga muvofiq, A+V→S ko’rinishda amalga oshuvchi kimyoviy reaktsiyada reaktsiya tezligi kuyidagicha ifodalanadi:

v qk[A]۰ [B]

Bu yerda: v –kimyoviy reaktsiya tezligi, [A],[B]- kimyoviy reaktsiyaga kirishayotgan AvaV moddalarning molg’/l b-n ifodalangan konts., K-tezlik konstantasi.

Agar A qB q1 bo’lsa, u holda v qk ga teng bo’ladi. Demak,

K-qiymat reaktsiyaga kirishayotgan moddalarning kontsentratsiyasi 1 molg’/l ga teng bo’lgan holatdagi reaktsiya tezligi,yahni solishtirma tezlik hisoblanadi. K-qiymati reaktsiyaga kirishuvchi reagentlar tabiatiga, haroratiga va katalizatorlar ishtirokiga bog’liq bo’lib, moddalar kontsentratsiyasiga bog’liq emas.

Kimyoviy reaktsiya tezligiga harorat o’zgarishlari-ning tahsiri asosida quyidagi jarayon yotadi.Yahni kimyo-viy reaktsiyalarda reaktsiyaga kirishuvchi atom va molekula-larning qo’zg’alish holatiga o’tishi natijasida ularning reaktsiyaga kirishish faolligi ortadi. Bu zarrachalarning qo’zg’alish holatiga o’tkazish uchun reaktsiya haroratini oshirish talab etiladi.

Kimyoviy reaktsiya tezligiga harorat o’zgarishlariga bog’liq o’zgarishini dastlab Ya.Vant-Goff tajribalar asosida kashf qilgan va bu qonuniyat quyidagicha ifodalanadi:

Vant-Goff qonuni

• 
  Harorat har 10° Sga oshirilganda kimyoviy reaktsiya tezligi o’rtacha 2-4 marta ortadi.
  

tqV0γ ^∆t/10

Bu tenglamada γ-harorat 10° Sga ko’tarilganda kimyoviy reaktsiya tezligining necha marta ortishini ko’rsatuvchi sonni ifodalaydi.