«binolarning muhandislik jihozlari»

4.2. Tabiiy ventilyatsiyani hisoblash 

 

YAshash  va  fuqarolik  binolarida,  asosan,  uyushtirilgan  kanalli  tabiiy  so’rish 

ventilyatsiya sistemasi qo’llaniladi. Bunda havo harakati asosan tashqi va ichki havo 

zichliklari farqiga ko’ra yuzaga keladi. 

 

Hisoblash bosimi quyidagiga teng bo’ladi: 

 



Rqgh(R

T

-R

I

), Ra, 

 

Bu yerda g-erkin tushish tezlanishi, 

9,8  m

2

⁄sek;  h-havo  kiradigan  va 

chiqadigan 

kanal 

orasidagi 

balandlik bo’yicha masofa, m; 

 

R

T

-R

I

  -tashqi  va  ichki  havo 

zichliklari,  kg⁄m

3

.  Tabiiy  so’rish 

ventilatsiyasi zararli moddalar (gaz, 

suv  bug’i,  chang,  issiqlik  va 

boshqa) 

ajralib 

chiqadigan 

xonalarda 

amalga 

oshiriladi. 

Masalan: 

yashash 

binolaridagi 

cho’rish 

panjaralari 

oshxona, 

vanna, 

xojatxona 

va 

yashash 

xonalarida o’rnatilishi mumkin.  

 

Jalyuzali  panjara  va  so’rish  kanallari  o’lchami  kesim  yuzasi  qiymatiga  ko’ra 

aniqlanadi: 

  

,

3600 V

LC

L





m

2

 

 

4.4-rasm. Kanalli tabiiy so’rish ventilyatsiya 

sistemasi sxemasi: 

1-Jalyuzali panjara, 2-vertikal kanal, 3- yig

’

ma kanal,  

4- so

’

rish shaxtasi, 5-deflektor. 

 

---

 

34 

Bu  yerda  L

C

  -xonadan  so’rilayotgan  havo  miqdori  m

3

⁄soat;  V-so’rilayotgan  havo 

tezligi m⁄s 

Agar havo almashinuvi tezligi ma`lum bo’lsa: 

 

V

KA

LC





 

 

Bu yerda V-xona hajmi m

3

. 

Topilgan F-qiymatiga ko’ra panjara va kanal 

o’lchami  qabul  qilindi.  Xonadagi  iflos  havo 

jalyuzali  panjara  va  yig’ma  kanaldan 

shaxtaga  o’tib,deflektor  orqali  atmosferaga 

chiqib ketadi.