«binolar va inshootlar qurilishi»

Eguvchi momentlarni xisoblash

Tayanch momentlarni ilovadagi 8-jadvaldan foydalanib M=(g + )l² formula yordamida aniklaymiz.

Jadvaldagi  va  i koeffisiyentlari yuklash sxemasi va bikrlik koeffisiyenti K-ga boglik. To‘sinning kundalang kesimi 60x25 sm, uzunligi l=705sm, ustun balandligi l_col=4,4 m=440cm, kundalang kesimini 35x35 sm kabul kilib, bikirlik koeffisiyentini xisoblaymiz.

K= = 2,26

Doimiy yuk va vaktincha yukni turli joylanishidan rigelda paydo buladigan tayanch va oralig momentlarni jadval shaklida xisoblaymiz (jadval №3).
Jadval N3.

№

Yuklash sxemasi

Eguvchi momentlar kNm

M12

M21

MI

M23

M32

MII

1

-0,052 26,5 7,05^2 =-69,5

-0,09 26,5 7,05^2 =-122,5

0,053 26,5 7,05^2 =69,8

-0,087 26,5 7,05^2 =-1145

0,087 26,5 7,05^2 =-1145

0,038 26,5 7,05^2 =50,0

2

0,06 49,7 7,05^2 =-148

-0,067 49,7 7,05^2 =-165,5

0,062 49,7 7,05^2 =153,2

-0,019 49,7 7,05^2 =-47,0

-0019 49,7 7,05^2 =-47,0

-0019 49,7 7,05^2 =-47,0

3

0,008 49,7 7,05^2 =19,7

-0,026 49,7 7,05^2 =-64,0

-0,009 49,7 7,05^2 =-22,2

-0,068 49,7 7,05^2 =-168

-0,068 49,7 7,05^2 =-168

0,057 49,7 7,05^2 =140,8

4

-0,05 49,7 7,05^2 =-123

-0,103 49,7 7,05^2 =-254

0,049 49,7 7,05^2 =121,04

-0,098 49,7 7,05^2 =-242

-0,058 49,7 7,05^2 =-143

0,047 49,7 7,05^2 =161,1

Yuklar tuplami	Tayanch momentlar		Oralik moment	Tayanch momentlar			Oralik moment
1 + 2	-217,5	-288,0	223,0	-161,5	-161,5	3,05
1 + 3	-49,8	-186,5	47,6	-282,5	-282,5	190,8
1 + 4	-192,5	-376,5	190,84	-356,5	-257,5	166,1

2.2.3. Rigelda plastik sharnirlar paydo bulishi natijasida momentlarni kayta taksimlanishi.

Kurs loyixasida xisobarni yengillashtirish maksadida , 1+4 yuklash sxemasi buyicha tayanch momentlarini M₂₁ ,M₂₃ taxminan 30% ga kamaytirish yuli bilan bajarish tavsiya etiladi.

2-chizma

Aloxida yuklar tuplami buyicha eguvchi momentlar epyurasi (a), tenglashtiruvchi (kushimcha) momentlar epyurasi (b), kayta taksimlangan moment epyurasi (v).

Bunda tayanch tugunini armaturalashni yengillashishiga erishiladi.

1+4 yuklash sxemasidagi eguvchi moment epyurasiga tenglashtiruvchi momentlar epyurasi kushiladi va tayanch momentlari tenglashtiriladi.

Tenglashtiruvchi momentlar epyurasining ordinatalari: ∆M₂₁=0,3*376,5 =113 kNm, tayanch momenti kiymati M₂₁¹⁺⁴= 376,5-113=263.5kNm< M₂₁¹⁺²=288 kNm. 1+2 sxemadagi M₂₁¹⁺⁴=288 kNm dan xam kamayib ketgani uchun ∆ M₂₁= M₂₁¹⁺⁴ - M₂₁¹⁺²=376,5-288=88,5 kNm kabul kilamiz va ∆M₂₁≈ =88,5/3≈29 kNm, ∆M₂₃= M₂₃¹⁺⁴-M₂₃¹⁺²=356,5-288= =68,5 kNm va M₂₃≈ =68.5/5≈23 kNm.

1+4 yuklash sxemasi uchun qo‘shimcha moment epyurasi,olingan ordinatalariga ko‘ra quriladi. Tenglashtiruvchi epyura ordinatalari tegishli epyura bilan kushiladi va bu sxema uchun kayta taksimlangan moment epyurasi kuriladi.
2.2.4. Ustunlar kirralari buylab ta’sir etuvchi tayanch momentlarini aniklash

Yukorida xisoblangan momentlar ustunlarning uki buylab ta’sir etadi. Ustunlar kirralari buylab ta’sir etuvchi momentlarni kurilish mexanikasi usuli buyicha aniklaymiz (mutlak kiymatlari), buning uchun oldin kundalang kuchlarni topamiz:

Q₁₂=

Q₂₁=-268.5+9.4=-259.1 kN.

Tegishli momentlar:

chekka tayanch uchun

M₂₁=M_1-2-Q₁₂ · hc/2=221.5-277.9·0,35/2=182.9kNm

urta tayanch uchun

M₂₁=M₂₁-Q₂₁ * hc/2=288-259,1*0,35/2=242,6 kNm
2.2.5. Rigelning normal kesimlar buyicha
mustaxkamligini xisoblash

a ) oralik kesimlar mustaxkamligini xisoblash sxemasi.

b) tayanch kesimlar mustaxkamligini xisoblash sxemasi.

Kabul kilingan rigel balandligini eguvchi moment mikdoriga nisbattan ortikcha armaturalashga yul kuymaslik maksadida ξ≤ ξ_R shart asosida tekshiramiz. Siqilgan beton nisbiy balandligini cheklangan mikdori ξ_R xisoblaymiz:

Bu yerda

ω = 0,85-0,008*R_b=0,85-0,008*0,9*14,5=0,746

σ_S1=R_S=365 MPa; =500 MPa.

To‘sin balandligini aniklash

Kesim balandligini tayanch momenti M =240 kNm buyicha ξ=0,35; A_o= 0,289 kabul kilib xisoblaymiz.

To‘sinning tulik balandligi h = h₀ + a = 50,4 + 4 = 54,4 sm; h = 55 sm kabul kilamiz.

Oralik kesimdagi eguvchi moment M = 223,0 kNm, uchun tekshiramiz

Oralik kesim uchun h₀ = 55 - 6 = 49 sm.

Ilovadagi 7- jadvaldan ξ= 0,345 < ξ_R= 0,604 shart koniktiriladi,demak kesim ulchamlari yetarli.

Rigel kesimlari uchun armatura tanlaymiz. Oraliq kesimlari uchun h₀ = 49 sm, tayanch kesimlari uchun h₀ = 55 - 4 = 51 sm.

Urta oralik kesimda M = 190,8 kNm.

Ilovadagi 7- jadvaldan η=0,868

Ilovadagi 6- jadvaldan

4  20 A III (A_S = 12,56 sm² ) kabul kilamiz.

Chetki oralik kesimda

Ilovadagi 7- jadvaldan η=0,828

Ilovadagi 6- jadvaldan

4  22 A III (A_S = 15,2 sm² ) kabul kilamiz.

Urta tayanchdagi kesim h₀ = 51 sm; M = 242,6 kNm;

Ilovadagi 7- jadvaldan η=0,827

Ilovadagi 6- jadvaldan

2  32 A111(A_S= 16,08 sm² ) kabul kilamiz.

Chetdagi tayanchda M = 182,9 kNm.

Ilovadagi 7- jadvaldan η=0,878

Ilovadagi 6- jadvaldan

2  28 A III (A_S = 12,32 sm² ) kabul kilamiz.

2.2.6. Rigelning kiya kesimlar buyicha mustaxkamligini xisoblash
Xisobiy kundalang kuch Q= 277,9 kN. Xisobiy kiya kesimning buylama ukka proyeksiyasi c-ni xisoblaymiz.

B=_b2 R_bt bh₀² = 0,9*2*1,05*25*51 (100) = 122,9*10⁵ Nsm.

c= =88,4 sm <2h₀= 2*51 = 102 sm

c = 88,4 sm kabul kilamiz.

= 138,9 kN

= 1441 N/sm

Kundalang sterjenlar diametrini, oldin topilgan bo‘ylama armatura diametri d=32mm bo‘lgan sterjenlarni payvandlash shartidan ) d_sw = 8 mm kabul kilamiz. f _sw = 0,503 sm² , R_sw=285 MPa. Karkaslar soni n = 2, kundalang sterjenlar umumiy yuzasi A _sw = 2·0,503 = 1,01 sm². Mustaxkamlik sharti asosida kundalang sterjenlar talab kilinadigan kadami:

S= = 20 sm.

Konstruktiv muloxazalar asosida, bo‘lganida, s=h/3=55/3=18,3sm. Oraligi l/4=705/4=175 sm bulgan to‘sinning tayanch oldi kismlarida s=18 sm, o‘rta kismlarida s= h = ·55 = 40 sm kabul kilamiz.

Kiya darzlar orasidagi siqilgan beton mustaxkamligini tekshiramiz.

= 0,0022

= 6,67

_w1 =1 + 5  _w = 1 + 5*6,67*0,0022 = 1,074

_b1 =1 - 0,01 R_b = 1 - 0,01*0,9*14,5 = 0,87

Q=2779000,3 _w1 _b1 R_b bh₀ = 0,3*1,074*0,87*0,9*14,5* *25*51(100)=466100 N shart koniktiriladi.

7. 
   Rigel armaturasini konstruksiyalash
   

Rigel payvandlash usulida tayyorlangan ikki yassi karkas bilan armaturalanadi. Armaturani tejash maksadida, buylama sterjenlarning bir kismi to‘sinning xisobiy eguvchi momentlar epyurasining uzgarishi va armatura (materiallar) epyurasiga asoslanib kirkiladi. Sterjenlar nazariy kirkilish nuktasidan W=l_a uzunlikka utkazilib kirkiladi. Armatura epyurasi kuyidagi tartibda kuriladi:

1. 
   Amalda tanlangan va kirkilgandan sunggi armaturaga asoslanib xisobiy kesimlar kabul kiladigan eguvchi momentlar xisoblanandi.
   
2. 
   Eguvchi momentlar epyurasida nazariy kirkilish nuktalari grafik usulda aniklanadi.
   

3. 
   Ankerlash uzunligi l_a aniklanadi
   

Kesim kabul kiladigan eguvchi momentni aniklash uchun siqilgan zonaning nisbiy balandligini xisoblaymiz: .

Ilovaning 7-jadvalidan ga asoslanib ni aniklaymiz. Eguvchi momentni xisoblaymiz .

Kurilayotgan misol uchun xisoblashlar yukoridagi jadvalda bajarilgan. Ankerlash uzunligi formula yordamida xisoblangan ;

Jadval N4

Kirkilish joyi	AS, sm^2	h0, sm			M, Hsm 10^5	la , sm
Birinchi oralik, armatura 4  22 A III	15,2	49	0,347	0,828	225,1	-
Nazariy kirkilish nuktasida 2  22 A III	7,6	52	0,155	0,915	132	62
Urta oralikda 4  20 AIII	12,56	49	0,288	0,825	186	-
Nazariy kirkilish nuktasida 2  20 A 111	6,28	52	0,138	0,925	110	61
Urta tayanchda 2  32 AIII	16,08	51	0,353	0,823	247	98
Nazariy kirkilish nuktasida 2  12 A III	2,26	51	0,050	0,973	40,9
Chetki tayanchda 2  28 AIII	12,32	51	0,269	0,84	192	86