Bino va inshootlar qurilishi

 
2.Qo„llaniladigan montaj mexanizmlari. Binolarni montaj
qilish usullari. 
Tirkama kranlar ilgakini ko‗tarish balandligi 100...150 m gacha bo‗ladi. Kran minorasini 
bino karkasiga maxkamlovchi, uchburchak va kvadrat qattiq disklar har 15...25 m da o‗rnatiladi.
150 m dan baland binolarda o‗zini-o‗zi ko‗taradigan, barpo etilayotgan bino gabaritining 
tashqarisiga o‗rnatiladigan kranlar qo‗llaniladi. Bunday kranlar faqat vertikal bo‗yicha joyinii 
o‗zgartiradi, shuning uchun uning plandagi xolati ularni xarakat radiusi va binoni konfiguratsiyasi 
bilan aniqlanadi. Odatda o‗zini-o‗zi ko‗taradigan kranlarni soni, qurilayotgan butun binoni ishchi 
zonalari bilan qamrab olinadigan qilib tanlanadi. Har bir kran turgan joyidan, yarus chegarasidagi 
(ikki, uch yoki to‗rt qavat) konstruksiyalarni montaj qiladi, so‗ng esa u yangi turar joyiga ko‗tariladi.

---

O‗zini-o‗zi ko‗taradigan minorali kranlar universal bajarilgan echimga ega bo‗lib va bino
karkasi yacheykalarni birini ichida xarakatlanadi. Kran joylashishini odatdagi echimida minora pastki 
qismida xochsimon joylashgan tayanch to‗sinlariga tayanadi.Bu to‗sinlarning chetlarida buriladigan
yoki qaytarma konsollari bor; kran shu balkalar orqali echiladigan xomutlar yordamida bino karkasi 
rigellariga tayanadi. Kranni ko‗tarish ehtiyoji bo‗lganda, montaj qilingan karkas rigellari orasidan 
bemalol o‗tishi uchun, konsollar olib qo‗yiladi.Balandlik bo‗yicha kran kran minorasini o‗rab olgan 
fazoviy konstruksiya − maxsus oboyma- xalqa yordamida suriladi. Minorani tutashuv joylarining
konstruksiyasi xalqani sirpanishiga, pastga va yuqoriga ko‗chishiga imkon yaratadi.
• erda ustidagi – minorali, gusenitsali (minora-strelali ko‗rinishda yasalgan), temir izda 
yuradigan, pnevmog‗ildirakli; ular kerakli og‗irlikdagi yukni ko‗taradigan va katta balandlikka uzata 
bera oladigan bo‗lishi kerak; 
• o‗zini-o‗zi ko‗taradigan bino konturi ichiga o‗rnatilinadigan va montaj qilingan 
konstruksiyalarga tayanadigan minorali kran (10.3-rasm); 
• statsionar tirkama kranlar bino konturining tashqarisida erga o‗rnatiladi va kranni 
yig‗ilishiga qarab o‗stirib boriladi, tirgak-xalqalar bilan bino karkasiga maxkamlanadi; 
• kombinatsiyalashgan yuruvchi-tirkama kranlar, 50...55 m balandlikkacha foydalanilganda, 
erkin turadigan va kran izlarida yuradigan, 50...55 m dan baland bo‗lganda statsionar tirkama kabi 
ishlovchi kranlar.
 YAruslar Krannni Qavatlar Qavatlar 
to‘xtash joyi 
 
10.2- rasm. O‗ta baland binolarni barpo etish sxemalari: 
a – yuruvchi va o‗zini –o‗zi ko‗taradigan kranlar bilan; b – tirkama kran bilan; v − o‗zini-o‗zi 
ko‗taruvchi kran bilan; g − o‗zini-o‗zi ko‗taruvchi ikki kran bilan; 1, 3, 7 – montaj kranlari; 2 – kran 
harakatini yo‗li; 4 – kranning montaj bog‗lamalari; 5 – bikirlik yadrosi; 6 – po‗lat karkas; Ι...VII ish 
bosqichlari 

---

10.3-rasm. O‗ta baland binolarni montaj qilishdagi o‗zini-o‗zi ko‗taruvchi kranlarning 
sxemasi:
a – gorizontal tekislikda qisilgan UBK turidagi kranlar; b − vertikal tekislikda qisilgan SBK
turidagi kranlar; 1 – pastki tayanch; 2 – gorizontal reaksiyalarni qabul qiluvchi yuqori tayanch; 3 – 
kranni keyingi to‗rar joyiga o‗zini ko‗taruvchi harakatlanuvchi oboyma-halqa.