Bino va inshootlar qurilishi

 
Adabiyotlar: 
1. SH.K. Avchiev, S.A Toshpulatov. Injenerlik geodeziyasi. O‘quv qo‘llanma. T: TAKI, 2002 
2. A.S.Suyunov. Geodeziya. O‘quv qo‘llanma Samarkand. SamGASI, 2006
3. Norxujaev K.N. Injenerlik geodeziyasi.- T.:O‘qituvchi – 1984 y. 

---

86 
4.Internetdan olingan ma’lumotlar.www.colibri.ru, bolshe. ru.
www.arhibook.ru. 
M A ‘ R U Z A № 10 
BINO VA INSHOOTLAR LOYIHASINI JOYGA KO‘CHIRISHDA 
BAJARILADIGAN GEODEZIK ISHLAR 
REJA 
1.
Rejalash ishlarining mohiyati.
2.
Loyihaviy gorizontal burchakni va chiziq uzunligini joyga kuchirish 
3.
Bino va inshootlar loyihasini joyga ko‘chirish. Joyga ko‘chirish usullari.
4.
Loyihaviy otmetkani, chiziq va tekislikni berilgan nishablikda joyga ko‘chirish. 
5.
Otmetkani kotlovan tubiga va binoning yuqori qismiga uzatish.
6.
Joyda doiraviy qayrilmani rejalash. 
7.
Inshootning balandligini aniqlash. 
 
Tayanch so‘zlar:
inshootni rejalash, planiy rejalash, balandlik bo‘yicha rejalash, general 
plani,poydevorperpendikulyar 
yo‘nalishlar,egrini 
batafsil 
rejalash,tugri 
burchakli 
koordinatalar,kutb koordinatalar,davom ettirilgan vatarlar usuli
 
10.1.Rejalash ishlarining mohiyati 
Loyihadako‘rsatilgan injenerlik inshootini quriladigan joyda shakl va o‘lchami bo‘yicha 
o‘rnini belgilashda bajariladigan geodezik o‘lchash ishlari majmui 
inshootni rejalash
deyiladi. 
Rejalash planiy va balandlik bo‘yicha bo‘ladi. 
Planiy rejalashda
inshootning o‘rni gorizontal tekislikda belgilanadi. 
Balandlik bo‘yicha rejalashda
esa loyihadagi nuqta va chiziqlarning vertikal tekislikdagi 
o‘rinlari belginaladi. 
Loyihani joyga ko‘chirishda quyidagi xujatlardan foydalaniladi: 
1. Joyning topografik plani va inshootning 1:5000 - 1:500 masshtabli general plani . 
2.Inshootning bo‘ylama va ko‘ndalang profillari. 
3. Inshoot loyihalangan joyning vertikal holatini tasvirlovchi vertikal planirovka plani. 
4. Qurilishdagi geodezik tayanch punktlar vedomosti va ularning o‘rnashish sxemasi. 
5. 1:500 – 1:1000 masshtabdagi ish chizmalari. 
Bulardan tashqari, ishga chiqish oldidan har qaysi ish mohiyati va ishlash usulini aks 
ettiruvchi rejalash chizmasi ham bo‘lishi kerak.
Inshootlarni rejalash ishlari berilgan burchaklar, chiziq uzunliklari, nuqtalar balandliklari, 
chiziq va tekisliklar nishabliklarini joyga ko‘chirish ishlarini o‘z ichiga oladi. Inshoot loyihasini 
joyga ko‘chirish uchun kerakli qiymatlar loyihalashda tuziladigan rejalash chizmalarida ko‘rsatiladi. 
Texnik jihatdan loyihani joyga ko‘chirish gorizontal va vertikal s’yomkalar uchun bajarilgan 
amallarni teskari tartibda olib borishdan iborat bo‘ladi. Agar s’yomkada va plan tuzishda yer turlari 
va ularning chegaralari va boshqa tafsilot elementlari planga tushirilsa, loyihani joyga ko‘chirishda 
esa bu chegara va tafsilot elementlari plandan joyga ko‘chiriladi. Buning uchun kerakli bo‘lgan 
chiziq uzunliklari va boshqa qiymatlar plandan olinadi. Tafsilotni s’yomka qilish usullari aylanish 
usuli, chiziqda o‘lchash, to‘g‘ri burchakli va qutb koordinatalar, burchakli va chiziqli kestirmalar 
usullari loyihani joyga ko‘chirishda ham qo‘llaniladi. Nuqtalar balandliklari va chiziqlar 
nishabliklarini joyga ko‘chirish nisbiy balandliklarni joyda yasashdan iborat bo‘ladi.
Loyihani joyga ko‘chirishda inshootni qidiruv va loyihalash uchun barpo etilgan geodezik 
tayanch tarmokla-ri punktlaridan foydalaniladi, zarur bo‘lsa, ular aniqligi inshootni qurish uchun 
etarli zichlikkacha rivojlantiriladi. 

---

87