Bino va inshootlar qurilishi

 
7.7.3a. Gorizontal maydonchalar, 
odatda yer qazish ishlarining nolaviy balansi shartiga 
rioya qilgan holda ko‘tarma va kovlanmalar hajmi taxminan barobar bo‘lganda loyihalanadi. YUza 
nivelirlash ma’lumotlari asosida planirovka qilinayotgan uchastkaning o‘rtacha otmetkasi topiladi. 

---

68 
Bunda kvadrat shakldagi har qaysi prizma vertikal tekisliklar, tekis asos va yuqoriga qiya tekislik 
(uchastkaning yuzasi) bilan chegaralangan deb faraz qilinadi. Prizmaning balandligi uning 
yuzasidagi burchagiy nuqtalar otmetkalarining o‘rtacha arifmetik qiymatiga teng deb qabul qilinadi. 
U holda prizma hajmi


4
3
2
1
h
h
h
h
4
P
V




bo‘ladi,
bu erda R - prizma asosining yuzasi; h - burchag nuqtalarning otmetkalari. 
Kvadratlar uchlarining 
qora otmetka
lari ma’lum bo‘lgan uchastkani planirovka qilishda 
o‘rtacha otmetka quyidagicha hisoblab topiladi. Uchastka konturi ichida joylashgan kvadratlarning 
a
1
, a
2
, a
3
, ...... a
24 
uchlari otmetkalari (SHakl 8.7.1.) hisoblashda to‘rt marta takrorlanadi va ularning 
yig‘indisi 
4
a
i

ga teng bo‘ladi. 
So‘ngra uchastka konturi bo‘ylab joylashgan (uchastka burchaklari uchlarining otmetkalari 
bundan mustasno) kvadratlar uchlarining otmetkalari (b
1
, , b
20
) jamlanadi va olingan 
b
i

yig‘indi 2 ga ko‘paytiriladi, chunki bu otmetkalar ikki yondosh kvadratga taalluqlidir. Nihoyat, 
uchastkaning burchagiy nuqtalari otmetkalari (s
1
, s
4
) ni jamlab 
C
i

topiladi. 
Uchastkani planirovka qilish uchun