analitik shaxobchalar
punktlarining koordinatalari joyda burchak o‘lchash
va masofa o‘lchash natijalariga asoslanib chiqariladi.
5.4. Geodezik zichlashtirish to‘rlari va geodezik tasvirga olish to‘rlari.
1 va 2-razryadli geodezik zichlashtirish tarmokdari 1:5000 va undan yirik masshtabli karta va
planlarda yer sirtini tasvirlashda davlat geodezik tarmokdari etarli bulmaganda kullaniladi.
Planli zichlashtirish tarmoqlari
ham davlat geodezik tarmoqlari singari trian-gulyasiya,
poligonometriya va ularning kombinatsiyalari va ayrim punktlari ko‘rinishi-da quriladi. Aniqligi
buyicha ular 2 razryadga bo‘linadi. Tarmoqning eng ko‘p tarqal-gan sxemalariga
geodezik
turtbuchak, markaziy sistema, uchburchaklar zanjiri, yakka punktni uchburchakka qo‘yish, guruh
punktlarini qo‘yish, uzluksiz triangulyasiya qatori, yakka bir tugunli poligonometriya sistemasi va
boshqalar ko‘rinishida yaratiladi (5.4.1. - shakl).
Uzluksiz triangulyasiya tarmogi davlat geodezik tarmog‘ining kamida 3 ta punktiga tayanishi
kerak, ayrim zanjir va sistemalar kamida ikkita punktga tayanadi.
Zichlashtirish geodezik tarmogi yasash sxemasini tanlash joyning topografik sharoitiga,
quyilgan vazifaga bog‘liq va u 1:10 000, 1:25 000masshtabli planlarda tuziladi. Punktlar o‘rni joy
bilan batafsil tanishilgandan so‘ng tanlanadi. Triangulyasiyapunktlari borish oson boradigan, uzoq
saqlanadigan, tez topish mumkin bo‘lgan joyda o‘rnatiladi.
Zichlashtirish tarmoqlarida hamma burchaklar o‘lchanadi, punktlar holatini kesish-tirish
usulida aniqlashda kamida 3 ta yo‘nalish o‘lchanadi. Zichlashtirish geodezik tarmog‘ipunktlari uzoq
muddatli ular holatining o‘zgarmasligini ta’minlaydigan markazlar bilan mahkamlanadi (5.4.1. -
shakl
,
a).
Zichlashtirish balandlik tarmoqlari asosan davlat nivelirlash punktlari orasida texnik
nivelirlashni o‘tkazish orqali yaratiladi.
Texnik nivelirlash aniqligi yo‘l bo‘yicha nisbiy balandliklarni yig‘indisida bog‘lanmaslikni
quyidagi formulada hisoblanadigan chekli xatoligi
f
chekli
= 50√L,
mmbilan tavsiflanadi, bunda
L-
yul
uzunligi, km da.
Nishabligi katta joylarda, 1 km yo‘lda bekatlar soni 25 dan ortiq bo‘lganda chekli
bog‘lanmaslik mikdori quyidagi formulada hisoblanadi:
f
chyoki
=
10√n, mm
(8.2)
-
bunda
p
— yulda shtativ (bekat)lar soni.
Texnik nivelirlashda IV sinf nivelirlash tarmog‘iga hamma punktlar kiritiladi.
39
A
SHakl 5.4.1.
Geodezik zichlashtirish tarmoklarini yaratish sxemalari:
Do'stlaringiz bilan baham: |