Bino va inshootlar qurilishi

1.9.S’yomka va nivelirlash. 
Biror joyning kartasi,plani va profilini tuzish uchun bajariladigan ishlar yig‘indisi plan olish 
(s’yomka) deyiladi. 
Planlar ( s’yomka) nima maqsadda, qanday usulda, qanday asboblar yordamida olinganligiga 
va boshqa xususiyatlariga qarab xilma – xil bo‘ladi. Olinish maqsadiga qarab , planlar konturli, 
balandlik va topografik planlarga bo‘linadi. 
Plan ( s’yomka) da joyidagi tafsilotlar konturi tasvirlanadigan bo‘lsa, bunga konturli plan 
olish deyiladi. Konturli plan olishda joydagi chiziqlarning yo‘nalishlari orasidagi gorizontal 
burchaklar o‘lchanadi; buning uchun burchak o‘lchanadigan asbob – teodolit ishlatilsa , bu usulga 
teodolit bilan s’yomka qilish deyiladi. 
Planda joyning relefi tasvirlanadigan bo‘lsa, bunga vertikal plan olish yoki nivelirlash 
deyiladi. Niverillash natijasida yer yuzidagi nuqtalarning nisbiy va absolyut balandliklari aniqlanadi 
yoki joyning profili hamda relefi gorizontallar bilan tasvirlangan s’yomka hosil bo‘ladi. Nivelirlash 
qanday metodda bajaganligiga va ishlatilgan asboblarning xiliga qarab geometrik, trigonometrik, 
fizik, mexanik va boshqa turdagi nivelirlashlarga bo‘linadi.
S,
km
∆S = d 
- S, 
sm
∆S/S 
d, km
∆S = 
d - S, 
sm
∆S/ S 
10
1
1:1000000
50
103
1:49000
25
13
1:192000
100
820
1:12000
J adval 1.8.2.
Masofa
S,m
100
1000
2000
3000
5000
10000
∆h= k, sm
0,08
7,8
31
71
105
780

---

16