Bino va inshootlar qurilishi

tog‘ tizmasi
. 
Rel’efning botiq shakllaridan eng kattasi - 
vodiydir
. Vodiylarning tagidan daryo, soy oqsa - 
daryo, soy vodiysi deb ataladi. Vodiyning xamma vaqt daryo oqib turadigan qismi - 
daryo o‘zani
(ruslo), toshqin vaqtida suv bosadigan joylar 
qayir
(poyma) deyiladi. 
Vaqtincha oqqan suv o‘yib ketgan uzun chuqurlar 
jar
deyiladi. Odatda jarlarning yon bag‘ri 
tik bo‘lib, unda o‘simlik o‘smaydi. Jarlarning uzunligi bir necha metrdan o‘nlab kilomertgacha, 
chuqurligi 50 metrgacha borishi mumkin.
4.4.2. Joy rel’efini topografik kartalarda tasvirlanishi. 
Topografik kartalarda rel’ef asosan gorizontallar bilan tasvirlanadi. 
Gorizontal 
- balandliklari 
bir xil bo‘lgan nuqtalarni tutashtiruvchi chiziqdir. Gorizontal - 
izogips
deb ham yuritiladi. 
Tepalikni bir xil balndlikdan o‘tuvchi a, v, s gorizontal tekisliklar kesib o‘tgan deb faraz 
qilaylik.
A - tekislikda gorizontallar hosil bo‘ladi. Ikki gorizontal tekislik orasidagi vertikal masofa, h - 
kesim balandligi. 
Ikki gorizontal orasidagi masofa d - 
gorizontallar oralig‘i
. YOn bag‘ir bilan gorizontal 
tekislik orasidagi burchak 

- 
qiyalik burchagi
deyiladi.



tg
d
h
;


tg
h
d
;
d
h
tg


. 
 
SHakl 4.4.1. 

---

30 
 
SHakl 4.4.2. 
Topografik kartalarda yon bag‘irning nishabi gorizontallarga qisqa chiziqlar (bergshtrixlar) 
chizib ko‘rsatiladi. 
Bergshtrixlar
ning erkin uchi qaysi tomonga yo‘nalgan bo‘lsa, yon bag‘irning 
nishabi shu tomonga qaragan bo‘ladi.
Ma’lum masshtabli topografik karta uchun qabul qilingan kesim balandligiga muvofiq 
chizilgan gorizontallar