Hayol faoliyatlari
sintetik
analitik
Hayolning analitik xususiyati bo’yicha nemischa « tendens», lotincha «tendyege» kelib chiqqan bo’lib, psixologiyaning tarixiy taraqqiyoti davomida har xil ko’rinishlarda hukm surib kelmokda. Analitik holat hayolning mazmunini, mohiyatini, predmetini, asosan, tubdan yangi mahsullar, yangicha obrazlar, timsollar, tasvirlar yaratilishidan, atrofmuhitning ifodasi, yangi bezakli, jiloli ekanligini qayd qilishdan iboratligini tan olishdir. Yangilik elementlari, ba’zi jabhalarining qo’shimcha alomatlar bilan boyitilishi, ijod qilinishi hayolning asosiy vazifasi ekanligi g’oyasini aks ettiruvchi tendensiya psixologiya fanida aksariyat ilmiy maktablar tomonidan tan olingan va taraqqiyot harakatlantiruvchisi sifatida qat’iy ravishda ximoya qilinib kelinmoqsa. Ikkinchi tendensiya biosfera va neosfera to’g’risidagi ma’lumotlar, tasavvurlar, ta’sirlanish, timsollar ijtimoiytarixiy taraqqiyot davomida qaytadan tiklanish orqali hayol mahsuli sifatida saqlanib keladi, degan g’oyaga asoslanadi. Bu tendensiyada obrazlarning tiklanishi, saqlanishi, kuchayishi yoki o’chmas iz tariqasida uzluksiz ravishda inson xotirasida, ko’z o’ngida namoyon bo’lishi, gavdalanishi hayot va faoliyat uchun birlamchi ekanligi isbotlashga harakat qilinadi. Har ikkala tendensiya ham hayol holatining analitik vazifasini bajarish imkoniyatiga ega bo’lib, o’zaro bir-birini inkor etish darajasiga olib bormaslikni taqozo qiladi. Shuning uchun ijodiy hayol yangi obrazlarni vujudga keltirish bilan taraqqiyotga ulush qo’shadi, yaqqol voqelik va ularning timsollar haqidagi ma’lumotlar, chizg’ilar tasviri hamda tasavvurlarini qayta tiklash orqali insoniyat bilimi, tajribasini boyitadi. - Hayolning analitik xususiyati bo’yicha nemischa « tendens», lotincha «tendyege» kelib chiqqan bo’lib, psixologiyaning tarixiy taraqqiyoti davomida har xil ko’rinishlarda hukm surib kelmokda. Analitik holat hayolning mazmunini, mohiyatini, predmetini, asosan, tubdan yangi mahsullar, yangicha obrazlar, timsollar, tasvirlar yaratilishidan, atrofmuhitning ifodasi, yangi bezakli, jiloli ekanligini qayd qilishdan iboratligini tan olishdir. Yangilik elementlari, ba’zi jabhalarining qo’shimcha alomatlar bilan boyitilishi, ijod qilinishi hayolning asosiy vazifasi ekanligi g’oyasini aks ettiruvchi tendensiya psixologiya fanida aksariyat ilmiy maktablar tomonidan tan olingan va taraqqiyot harakatlantiruvchisi sifatida qat’iy ravishda ximoya qilinib kelinmoqsa. Ikkinchi tendensiya biosfera va neosfera to’g’risidagi ma’lumotlar, tasavvurlar, ta’sirlanish, timsollar ijtimoiytarixiy taraqqiyot davomida qaytadan tiklanish orqali hayol mahsuli sifatida saqlanib keladi, degan g’oyaga asoslanadi. Bu tendensiyada obrazlarning tiklanishi, saqlanishi, kuchayishi yoki o’chmas iz tariqasida uzluksiz ravishda inson xotirasida, ko’z o’ngida namoyon bo’lishi, gavdalanishi hayot va faoliyat uchun birlamchi ekanligi isbotlashga harakat qilinadi. Har ikkala tendensiya ham hayol holatining analitik vazifasini bajarish imkoniyatiga ega bo’lib, o’zaro bir-birini inkor etish darajasiga olib bormaslikni taqozo qiladi. Shuning uchun ijodiy hayol yangi obrazlarni vujudga keltirish bilan taraqqiyotga ulush qo’shadi, yaqqol voqelik va ularning timsollar haqidagi ma’lumotlar, chizg’ilar tasviri hamda tasavvurlarini qayta tiklash orqali insoniyat bilimi, tajribasini boyitadi.
- Tiklovchi hayol insoniyat tomonidan oldiN yaratilgan narsalar va hodisalar to’g’risidagi obrazlar, axborotlar sifatida qaytadan joylanishiga muhim ta’sir etadi, o’zining harakat tezligi bilan har qanday texnika mo’jizasini dogda qoldiradi. Har ikkala tendensiya uyg’unlashuvi orqali ijodiy va tiklovchi hayol turlari vazifasiga, ahamiyatiga, mahsuldorlik darajasiga oqilona baho berish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |