Bilish – falsafiy muammo sifatida. Bilishning predmeti, obyekti va subyekti. Bilish bosqichlari, asosiy turlari va shakllari

a) Kuzatish va eksperiment metodlari.

Kuzatish harakat, o‘zgarish va rivojlanishdagi ma’lum obyektni tabiiy sharoitda u qanday bo‘lsa, shu holicha diqqat bilan, belgilangan vaqt ichida, ma’lum maqsad asosida ko‘zdan kechirib borishdir.

Eksperiment esa sun’iy yaratilgan sharoitda olib boriladigan kuzatishdir. Eksperimentda o‘rganilayotgan predmet yoki hodisa o‘z holida, lekin sun’iy yaratilgan sharoitda ko‘zdan kechirib boriladi. Eksperi mentda tadqiqotchi o‘z o‘rganish obyektiga aktiv ta’sir qilishi, kuzatishning borishida, kuzatilayotgan jarayonni o‘zi xohlagan yo‘nalishga qarab o‘zgartirishi mumkin.

Eksperiment kuzatish bilan bevosita bog‘liq bo‘lib, u kuzatishsiz mavjud bo‘lmaydi, ular bir-birlarini to‘ldiradi. Kuzatish va eksperiment metodlariasosida to‘plangan faktlar, ma’lumotlar ilmiy bi lishning empirik darajasini hosil qiladi.

Kuzatish va eksperiment asosida hosil qilingan fakt va ma’lumotlar esa o‘z nabatida tadqiqotchidan ularni analiz va sintez qilishini taqozo qiladi.