Bilimlendiriw ministrligi

Materialdıń kórinisi hám paydalanıw múmkinshiligi principi 
Balalardıń psixologiyasi, jas qásiyetlerin esapqa alǵan halda, materialdıń 
kórinisi hám qolaylıǵı úlken rol oynaydı. Barlıq vizual materiallar hám didaktik 
qurallar ózine tartatuǵınlı kóriniske ıyelewi kerek: súwretler jaqtı, reń-bareń; 
oyınshıqlar pútkil, buzılmaǵan, taza formada berilgen; jaqtı hám túrli reńdegi kublar 
hám gerbishler. Didaktik oyınlar hám qóllanbalardıń jaǵımlı dúzilisi, anıq forması 
hám jaqtı toyınǵan reń balalarǵa quwanısh keltiredi, olar menen oynaw 
qızıǵıwshılıǵın oyatadı hám sezimlik munasábetlerdiń toplanıwına úles qosadı. 
Gruppalarda ulıwma qural kónlikpelerin rawajlandırıw ushın balalardıń 
ǵárezsiz iskerliginde, arnawlı islengen shınıǵıwlarda, rejim procesiniń elementi 
retinde paydalanıw múmkin bolǵan tiyisli sport úskeneleri menen "dene tárbiyası 
múyeshleri" in jaratıw usınıs etiledi. 
Gruppalarda qoldıń názik motorikali kónlikpelerin rawajlandırıw ushın oqıw 
oyınları orayınıń bir bólegi bolǵan sensorlı didaktik kesteni jaratıw usınıs etiledi. 
Qum terapiyası, qumning qásiyetlerin anıqlaw ushın oyınlar, túrli ob'ektlerdiń 
qásiyetleri qolda hám barmaqlardıń motorikali kónlikpelerin rawajlandırıwdı 
xoshametlentiredi, sezimiy tájiriybeni boyitadi, sezimiy unamsız reakciyalardı alıp 
taslawǵa járdem beredi, turmıs ortalıǵı hám qawipsizlik sezimi jaratadı. Balalarǵa " 
Qolımız ızleri", " Kirpı ushın norkalar", " Jigitlerge keletuǵın Chanterelle", "Masha 
quwırshaǵınıń tuwılǵan kúni" sıyaqlı oyınlar jaǵadı. 
Názik qural kónlikpelerin rawajlandırıwdıń júdá zárúrli bólegi "barmaq 
oyınlari" bolıp tabıladı. Bul oyınlar júdá sezimiy, olar tınıshsızlanıwlı hám sóylewdi, 
dóretiwshilik iskerlikti rawajlandırıwǵa úles qosadı. "Barmaq oyınlari" waqtında 
balalar úlkenlerdiń háreketlerin tákirarlap, qural kónlikpelerin aktivlashtiradilar, 
usınıń menen epshillikti, háreketlerin baqlaw qábiletin rawajlantiradilar hám 
iskerliginiń bir túrine dıqqattı jıynaydilar. 
Kóplegen oyınlar eki qoldıń qatnasıwın talap etedi, bul balalarǵa "oń", "shep", 
"joqarıǵa", " tómenge" hám taǵı basqa kózqarastan háreket qılıw imkaniyatın beredi. 
Qolda praksisni rawajlandırıw ushın bunday shınıǵıwlar júdá paydalı : barmaqlar, 
qálemdi burıw, sabaqlar menen túte, tegis bar; hár túrlı ólshem degi hám 
konfiguratsiyadagi vilkalarni ashıw hám burama qılıw ; qálem menen sızıw hám 
sızıw. ózińizden sorań. 
Sonday etip, ádebiyatlardı analiz etip, kóplegen avtorlardıń ádebiyatları hám 
aqli hálsiz balalardıń motorika funktsiyaların úyreniw salasındaǵı izertlewleri 
menen tanısıp, biz mektepke shekem tálim mákemelerinde defektologtıń dúzetiw 
jumısların aparıw zárúr degen juwmaqqa keliwimiz múmkin. 

---

11