Bilimlarni tasvirlash usullari: mantiqiy modellar, tarmoqli semantik modellar, freymli modellar, mahsulotli modellar

I BOB 

Bilimlarni taqdim etish modellari: Mantiqiy model, 

Tarmoqli semantik model……………………………….. 

 

1.1 

Mantiqiy model  …………………………………………….. 

7 

1.2 

Tarmoqli semantik model …………………….. 

12 

II BOB  Bilimlarni taqdim etish modellari: Freymli model, 

Maxsulotli model …………………………………..……... 

 

2.1 

Freymli model ……………….………................................... 

15 

2.2 

Maxsulotli model ……………………………………………. 

35 

 

Xulossa ……………………………………………………….  39 

 

Foydalangan adabiyotlar……………………...……………  40 

 

---

 

 

 

 

3 

 

KIRISH 

Mustaqillikka  erishilgandan  keyin  barcha  sohalardagi  kabi  ta`lim  tizimida 

ham jiddiy islohatlar amalga oshirildi, ta`limning sifatini yaxshilashga kirishildi. 

Bilim  –  predmet  sohani  tavsiflovchi  bilimlar  bazasida  saqlanuvchi  axborot 

ko‘rinishi  hisoblanib,  ob‘yektni  to‘la  tavsiflashni  ta‘minlash  shartlarini 

qanoatlantirishi lozim. Bilim uchun hos hususiyatlar ichki interpretasiyalanish, o‘z 

tuzilmasiga egaligi, bog‘liqligi, faolligi kabilar hisoblanadi. 

Biror intellektual tizimda bilim olishni tashkil etish uchun, ularni EHM da aks 

ettirish lozim bo‘ladi. Buning uchun u qandaydir ko‘rinishga ega tizimlashtirilgan 

axborot  shakliga  keltiriladi.  EHM  da  aks  ettirilgan  axborot  prosedurali  va 

deklarativ bo‘ladi. Prosedurali axborot dastur ko‘rinishida bo‘lib, masalani echish 

jarayonida amalga oshiriladi. 

Deklarativ  axborot  dastur  qayta  ishlovchi  ma‘lumotlarda  aks  ettiriladi. 

Bilimlarni  aks  ettirishning  mantiqiy, tarmoqli,  produksionli,  freymli  modellari 

ishlatiladi.  Bilimlarni  hosil  qilish  ikki  funksiya  orqali  amalga  oshiriladi: 

axborotni tashqi muhitdan olish; olingan axborotni tizimlashtirish. 

Bilimlarni hosil qilishda turli ko‘rinishlar va olinayotgan axborotlarning ham 

har xil ko‘rinishlari mavjud. Shunga qarab bilimlarni hosil qilish tizimlari (BHKT) 

o‘qitish,  o‘zini  o‘qituvchi  yoki  maxsus  funksiyaga  moslashtirilgan  ko‘rinishda 

bo‘ladi.  Axborotni  quyidagi  ko‘rinishlarda  olish  mumkin:  axborotlarni  mantiqiy 

hulosalashlarsiz  olish;  bilim  ko‘rinishiga keltirilgan  axborotni  olish;  misollar 

yordamida o‘qish; metadarajada bilim olish. Ixtiyoriy ko‘rinishdagi axborot qabul 

qilishda  bilim  olish  jarayoni  yuz  beradi.  Mantiqiy  xulosalashlarsiz  bilim  olish 

mexanik  yodlash  hisoblanadi.  Bilim  ko‘rinishida  ifodalangan  axborotlarni 

xulosalashlar  uchun  qo‘llash  mumkin.  SHu  qatorda  axborotni  to‘g‘ridan-to‘g‘ri 

eslab qolish ham ishlatilishi mumkin bo‘lib, ular navbatdagi xulosalashlar, boshqa 

bilimlarni va faktografik ma‘lumotlarni hosil qilishda ishlatiladi. 

---

 

 

 

 

4