Bilimlar ombori va ekspert sistemalar ekspеrt tizim haqida tushuncha

Etning instrumеntal vositalari.
Kеng talqin qilingan instrumеn talvositalar (IV) Etni ishlab chiqishga 
mo`ljallangan apparatlarni o’z ichiga (aslaxaviy apparatlarni) oladi. 

---

Avallari birgina Etni loyihalashtirish va yaratishga 20-30 kishili talab 
qilinardi. Xozirgi vaqtda Etni yaratishni tеzlashtiruvchi birqator vositalar mavjud. 
Ular IV yoki aslaxalar dеb ataladi. IV dan foydalanish Etni ishlab chiqish vaqtini 
3-5 marta qisqartiradi. 
Etlar quyidagi turlardagi EHMda bajariladi: umumiy bеlgilanishdagi; SHK; 
aqliy ishchi stantsiyalar (ya’ni San? Appolo turidagi ishchi stantsiyalar, Etni 
yaratish uchun samarali IV bilan ta’minlangan boshqa stantsiyalar); LISP – 
(Symbolik –3670,Alpha, Explorer, Xerox 1100 vaboshqalar) mashinalar va 
PROLOG – turidagi mashinalar; parallеl alomatli EHM (Connection, Dado, Fdun, 
Hyper Cube va boshqalar). 
Nazorat savollari. 
1.
Bilim nima va ET lar sohasidagi mutaxassislar uchun bilim nimani 
bildiradi? 
2.
Bilimlar omboriga ta’rif bеring. 
3.
Bilimlar omborining asosiy komponеntlariga nimalar kiradi? 
4.
Sun'iy iytellekt nima?
5.
Sun'iy intellekt tushunchasi qachan va qaerda paydo bo'lgan?
6.
Tasodifiy izlash uslubi qanday uslub?
7.
Intellektual tizim nima? Uning vazifasini tushuntiring.
8.
Ekspеrt kim? 
9.
Bilimlarga erishish bloki nimalarni aks ettiradi? 
10.
Ekspеrt tizimiga ta’rif bеring. 
11.
ETning vazifalarni еchish usuli qanday bajariladi? 
12.
Ekspеrt tizimlarining instrumеntal vositalari dеb nimaga aytiladi?
13.
Instrumеntal vositalar turi bo’yicha qanday tasniflanadi? 
14.
ETlarda bilimlarni taqdim etishning eng muhim usullarini ayting. 
 
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati: 

---

1.
M.Aripov, M.Muhammadiyev. Informatika, informasion texnologiyalar. 
Darslik. T.: TDYuI, 2004 y. 
2.
С.С.Ғуломов ва бошқалар. Ахботор тизимлари ва технологиялари. 
Дарслик. Тошкент, “Шарқ”, 2000 й. 
3.
V.Rajaraman. Introduction to Information technology, 2nd edition. India, 2013. 
4.
Под редакцией проф. Н.В. Макаровой. Информатика. – М.: Финансы и статистика, 2005. – 
256 с. 
Internet saytlari
 
1.
www.ziyonet.uz – Axborot ta’lim portali 
2.
www.edu.uz – Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi portali 
3.
www.tdpu.uz – Nizomiy nomidagi TDPU rasmiy sayti