Bilimdi akparattandyru indd

83
3.4 Мектепте пайдаланылатын мультимедиа-
ресурстары интерфейсін қалыптастырудың 
психологиялық-педагогикалық қырлары
Мультимедиалық құралдарды қолданып қолайлы психологиялық 
климат қалыптастыру педагогпен оқушы арасындағы байланыстыру 
құралын қамтамасыз ететін
Мұндай құралдардың интерфейсін құрастыру негізгі 
психологиялық-педагогикалық аспектілерді ескере отырып жа-
салынуы керек. Қойылатын талаптардың көбі мультимедиалық 
ресурстың дизайнына қатысты. Интерфейсті қалыптастыру түстерді 
қабылдауда физиологиялық ерекшеліктерін ескеріп жүзеге асыры-
лады. Мəселе, затты тұтастай қабылдау функциональдық жүйеге 
біріктірілген талдаушы адамдар қатарының қызметі негізінде 
жасалады. Əр түрлі сигнал белгілерін ажыратудың тəжірибелік 
түрде нақты нақты бірізділігі қабылданған. Мысалы, ең алдымен, 
объектінің фонға қатысты орналасуы жəне жарқындығы, содан кейін 
ғана формасы ажыратылады. Адамның ақпаратты қабылдауы бары-
сында кеңістіктік жəне модельді өлшеу жағдайы бір-біріне тəуелсіз 
жұмыс жадысының əр түрлі жүйе ішінде қолданылады жəне жаса-
лынады. 
Мультимедиялық құралдың интерфейсін құрастыру барысын-
да адам көру сезімі арқылы 180-ге жуық түстік сарындарды жəне 
олардың көптеген реңктерін – ақ түстің 30 жəне қара түстің 40 реңкін 
ажырата алатындығын есепке алу керек.
Білім беруші мультимедиалық ресурстарды жобалау барысын-
да түстер мен формаларды қабылдаудың келесідей физиологиялық 
ерекшеліктерін ескеру қажет:
1. Ынталандырушы (жылы) түстер əсерленуге себеп болады 
жəне əсер ету қарқындылығының кему ретіне байланысты 
тітіркендіргіш ретінде қызмет етеді: қызыл, қызғылт, сары.
2. 
Ыдыратушы (салқын) түстер тыныштандырады, ұйқы 
келтіреді: күлгін, көк, көгілдір, көкшіл-жасыл, жасыл.
3. Бейтарап түстер: ашық-қызғылт, сұр-көгілдір, сарғыш-жасыл, 
қоңыр.
4. Екі түстің қатынасы (таңбаның түсі мен фонның түсі) көру 
ыңғайына тікелей əсер етеді, кейбір түстердің жұбы көрудi 
əлсiретедi, стресске əкеледі (мысалы, қызыл фондағы жасыл 
əріптер).

---

84
5. Гипермедиа-құралдың түстік схемасын құрастыру қарапайым 
мəтін, гиперсілтеме жəне қатынасқан сілтемелер үшін 
қолданылатын негізгі үш функционалдық түсті таңдаудан бас-
талады. Түстік схема барлық элементтер, беттер, мультимедиа-
құралдың ішкі жүйелері үшін бірдей болуы керек. Бұл білім 
алушыларға орамдылық, мирасқорлық, стилділік, жайлылық 
жайлы түйсік қалыптастырады.
6. Қаріпті таңдау барысында келесілерді ескеру қажет: бас əріптер 
кіші əріптерге қарағанда ауыр қабылданады.
7. 
Орыс алфавитіндегі əріптерді зерттеудің нəтижесінде 
қаріптерді оқудың жеңілдігі бойынша келесідей бірізділік 
анықталды: