Bilimdi akparattandyru indd

-
Суггестивтік
(оқушыларға эмоционалдық-ерікті əсер ету);
-
Зерттеушілік (педагогикалық жағдайлар мен үдерістерді тану 
жəне обьективті бағалай білу);
-
Ғылыми-танымдық
(таңдаулы салада ғылыми білімді меңгеру 
қабілеттілігі);
-
Пəндік
(оқыту пəнін кəсіптік деңгейде білу).
Ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын қолдану 
жағдайында сəйкес талаптар барынша өзгертіледі. Мысалы, 
электрондық пошта арқылы жүзеге асырылатын виртуалды 
оқу сабағын немесе консультацияны жүргізу барысында суггес-
тивтік немесе перцетивтік қабілеттерді көрсетудің қиынды-
ғын елестетуге болады. Педагогқа дəстүрлі педагогикалық 
техника, əсіресе вербальді емес қарым-қатынас құралдары қажет 
болмайды:
-
экспрессивті-мəнерлі қозғалыс (жүріс-тұрысы, дене қимылы, 
мимика, т.б.);
-
такесика (қол алысу, жақындау, т.б.);
-
проксемика (бағыт, қашықтық, т.б.);

---

296
-
просодика мен экстралингвистика (интонация, дауыс, тембр, 
үзіліс, күлкі, т.б.).
Сол уақытта қазіргі заманғы ақпараттандыру құралдарымен жəне 
білім берудегі электронды басылымдармен жұмыс жасауға қажетті 
ерекше талаптар ерекшеленеді. Мұндай талаптардың ішіне, мыса-
лы, оқытушының дидактикалық қасиеттерді білуі мен ақпараттық-
қатынастық технологиялардың құралдарымен қолдану біліктілігі 
кіреді. 
Компьютерлендірілген ақпараттық білім ортасында мұғалім-
дердің спецификалық қызметіндегі психологиялық-педагогикалық 
мəселелер бүгінгі күнге дейін əлі зерттелмеген өз ерекшелігі бар. 
Сонымен қатар, жан-жақты білімді ақпараттандыру технологияла-
ры мен құралдарының таралуына қарамастан оқу үдерісін басқару, 
оқушыларды дамыту жəне тəрбиелеу тəрізді мұғалімнің негізгі 
міндеті маңызды болып қалуы қажет. 
Жалпы орта білім беруге жаңа ақпараттық технологиялар-
ды енгізуге жəне құрастыруға педагогикалық кадрларды дайын-
дау əкімшілік қолдаусыз мүмкін емес. Себебі, оқушыларды 
оқытуда ақпараттық-қатынастық технологиялардың құралдарын 
қолдануға педагогтардың дайындығын қалыптастыру үдерісінде 
оқытушылардың ескішілдігімен қоса үлкен кедергі – оқу орын-
дарының ұйымдастырушылық құрылымының салғырттығы. 
Мұның дəлелі ретінде сəйкес қосымша оқыту қызметкерлерінің 
жетіспеушілігіне, мұғалімдердің қызметіндегі жаңашыл конструк-
тивті ынталандыру мен мақұлдаудың тапшылығына, оқу үдерісін 
ақпараттандыру бойынша жұмыс үшін оқытушылар уақытының 
жетіспеушілігіне əкелетін мектеп əкімшілігінің қызметіндегі 
мəселелерге сілтеу жасау жеткілікті болады. 
Білім беруді ақпараттандырумен айналысатын білікті маман-
дар ақпараттық-қатынастық технологиялар құралдарын қолда-
нумен оқытуға байланысты стандарттар мен саясатты өндірудің 
қажеттілігін көрмейді жəне қатынаспаушылық тəрізді келеңсіз 
көзқарастарды ұстанады. Осыған байланысты білім беруді 
практикалық ақпараттандыруға бастапқы кезде педагогтардың 
үлкен дайындық дəрежесіне бағдарланған, жалпы орта білім берудің 
қазіргі заманғы ұйымдастырушылық инфрақұрылымын құруға 
бағытталған əкімшілік саясат қажет. 
Шетел мемлекеттерінің тəжірибелері қазіргі заманғы ақпараттық 
жəне қатынастық технологияларды құру жəне енгізу мəселелеріне 

---

297
педагогикалық қоғамның қызығушылығын ынталандыруға арналған 
мамандандырылған басылымдарды жариялаудың орындылығына куə 
болады. Ондай басылымдар мамандардың кең тобына бағытталуы 
керек: