Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

Назорат учун саволлар 
1.
Қоннинг анатомик ва физиологик хусусиятлари 
2.
Турли ёшда қон ҳарактеристикаси 
3.
Чақалоқлар қон таркиби хусусияти 
4.
Лимфоцит ва нейтрафиллар кесишув вақтлари 
5.
Қон ҳосил бўлиш тизимини кўздан кечириш 
6.
Периферик лимфа тугунларини пайпаслаш ва ҳарактеристикаси 
7.
Қизил қон таначаларининг патологик ўзгаришлари 
8.
Оқ қон таначаларининг патологик ўзгаришлари 
Таянч сўзлар:
қон, лимфа, эритроцит, лейкоцит, анемия. 

---

372 
4.9. ПЕШОБ ҲОСИЛ БЎЛИШ ВА ПЕШОБ ЧИҚАРИШ ТИЗИМИ 
4.9.1. Пешоб ҳосил бўлиш тизими анатомик ва физиологик
хусусиятлари 
Пешоб ҳосил қилиш ва пешоб ажратиш тизими болаларда турли 
даврларда морфологик ва функционал хусусиятларга эга. 
Чақалоқларда буйрак эмбрионал бўлакчали тузилишларни сақлаб, 
каналчаларнинг кучсиз ривожланганлиги билан фарқланади. Буйракларнинг 
бўлакчалиги 2 - 4 йилга бориб йўқолади. Буйракнинг асосий функционал 
бирлиги нефрон бўлиб, жуда кўп қон -томирлар билан таъминланган, 
бириктирувчи тўқима билан ўралган буйрак коптокчалари ва каналчалар 
тизимидан иборат. Умумий буйракларда 2 млн нефрон бўлиб, гломеруляр, 
фильтрация, каналчалар реабсорбцияси ва секрециясини таъминлайди. 
Эрта ёшли болаларда буйрак катталарга қараганда юқори жойлашган 
пастки қутби тахминан IV—V бел умуртқаси оралиғида жойлашган. Ўнг 
буйрак чапга нисбатан 0,5—1 см пастда жойлашган бўлади. Буйракнинг 
жойлашиши ёшга, конституцияга ва жинсга боғлиқ ҳолда ўзгаради.
Пешоб қопи эрта ёшдаги болаларда юқори жойлашган бўлиб, қисман 
қорин бўшлиғига киради. 
Пешоб чиқарув канали ўғил болаларда катталарга нисбатан эгилганроқ 
бўлиб, унинг узунлиги янги туғилган болаларда 5—6 см, балоғат ёшида 12 см 
гача катталашади. 
Чақалоқлар ҳаётининг биринчи кунлари пешоб кам миқдорда 
ажратади, баъзан соғлом чақалоқлар, буйракнинг пешоб-кислотали инфаркти 
натижасида, пешобида кўп миқдорда кислоталар ажралади: бунга 
туғилгандан кейин биринчи кунларида қон ивиши ва пешоб кам миқдорда 
бўлганлиги сабабли пешоб каналчаларини гиалин билан, каналчалар 
эпителийси маҳсулоти ва пешоб кислота тузлари билан бекилиб қолиши 
сабаб бўлади. Бу соғлом бола йўргагида қизғиш жигарранг доғлар пайдо 
бўлиши билан аниқланади. Кейинчалик ичиладиган сув миқдори ортиши 

---

373 
билан, пешоб каналчаларидаги тузлар ювилиб, пешоб кислотали инфаркти 
асоратсиз тузалиб кетиши мумкин.
Янги туғилаган чақалоқлар бир кеча—кундузда 20—25 марта, кўкрак 
ёшида 15 марта пешоб ажратади. Пешоб ажратиш 2—3 ёшда 10 марта, 
мактабгача ёшда 6—7 марта бўлади. 
Бир кеча кундуздаги пешоб миқдорини қуйидаги формула ёрдамида 
ҳисоблаш мумкин.