Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

3.4.1. Чақалоқларда шартсиз рефлексларни текшириш. 
 
Чақалоқлар 3 гуруҳ рефлекслар билан туғилади. Биринчи гуруҳга – бир 
умрга мустаҳкам сақланувчи автоматизм (кўзнинг шох парда, коньюктива, 

---

183 
томоқ, ютиш, оёқ-қўл пайлари, орбикулопальпебрал ёки қош усти) 
рефлекслари киради. 
Иккинчи гуруҳга – орал сегментар автоматизм (сўриш, қидирув, 
ҳартумча, кафт-оғиз), орқа сегментар автоматизм (ушлаб олиш, Моро, таянч, 
автоматик қадам ташлаш, эмаклаш, Галант, Перес), ҳамда миелоэнцефал 
гавда ҳолати тоник (лабиринт, симметрик ва симметрик бўлмаган буйин 
тоник) рефлекслар киради. Бўлар транзитор рудементар рефлекслар 
ҳисобланиб, махсус шароитда ҳаракат анализаторларини ривожланиш 
даражасини ифодалайди ва кейинчалик йўқолиб кетади. 
Учинчи гуруҳга мезэнцефал шакилланувчи автоматизм (лабиринт, 
оддий ва занжирли бўйин ва тана) рефлекслари киради. Бу рефлекслар 
эндигина пайдо бўлганлиги сабабли, ҳамма вақт ҳам бола туғилиши биланоқ 
дарров аниқланавермайди. 
Чақалоқларда шартсиз рефлексларни текшириш, ҳамда баҳолаш ёруғ, 
илиқ хонада, текис, ярим қаттиқ юзада болани орқаси ёки қорни билан ётган 
ёки вертикал ҳолатда ўтказилади. Бунда рефлекс чақиришдаги қитиқлаш 
(махсус текширишдан ташқари) оғриқсиз бўлиши шарт. Бу қоидаларга риоя 
қилинмаган тақдирда салбий таъсуротга бўлган реакция рефлексни босиб 
кўйиши мумкин. 
Ҳартумча рефлекси.
Агар бола лунжини оғиз бурчаги олдига аста 
урилса, у лабини ҳартумсимон чучайтиради. 
Таянч рефлекси.
Шифокор болани қўлтиғидан орқа томонидан ушлаб 
турғизиб, кўрсатгич бармоқ билан бошини тутиб турганда, бола оёғини тоз-
сон ва тизза бўғимларини букади ва танани тўғрилаб, оёқлари букилган 
ҳолда оёқ кафтига таяниб туради. Рефлекс 2 ойликда йўқолади. 
Автоматик қадам ташлаш рефлекси.
Болани таянч рефлексини 
текширгандаги ҳолатда тутиб турган ҳолда гавдасини бир оз олдинга эгилса, 
у қадам ташлаш ҳаракатини қилади. Бунда кўп ҳаракати кузатилмайди, аммо 
баъзан оёқлари болдирнинг пастки қисмида чалишиб кетиши мумкин. 

---

184