Bilib qo’yki, seni vatan kutadi…

Pirimqul Qodirov: “Mirzo Bobur so’z bilan jonli tasvir yaratish mahoratini mukammal egallagan adib edi. U umrining Oxirida o’g’li Humoyunga “Buburnoma”ni tugallab taqdim etganida unga bir ruboiy ilova qiladi: “Bu olam are ajab alamlar ko’rdu…”
“Buburnoma” o’zbek nasrining go’zal namunasi. Ungacha Yusuf xos Hojibning ”Qutadug’u bilig” asari muqaddimasida, Rabg’uziy ijodida nasr namunalari uchrar edi. Navoiy uni yuqori pog’onaga olib chiqdi
Bobur otasi haqida shunday yozgan: “hanafiy mazhabliq, pokiza e’tiqodliq kishi erdi… Ravon savodi bore di. “Xamsatayn” va masnaviy kitoblarni va tarixlarni o’qub edi. Askar “Shohnoma” o’qur edi.
Hasan Ya’qub haqida gapira turib: (…tab’i nazmi bor edi, devon tartib qilib edi, vale she’ri bisyor sust va bemaza edi. Andoq she’r aytqondin aytmog’on yaxshiroqdur”,- deydi.
Turdi Farog’iy
Uning tug’ilgan yili ma’lum emas. Ashtarxoniylardan Nodirmuhammad hamda uning o’g’illari Abdulaziz va Subhonqulixonlar hukmronlik qilgan yillarda yashaganligi ma’lum.
Bizga uning 18 tagina she’ri ma’lum, xolos. Ular 5 ta muxammas, 12 ta g’azal va bir dona farddan iborat.
G’azallari: “Turdiman”, “Tor ko’ngulluk beklar…”
Muxammasi: “Yod mandin kim berur…”
She’riy san’atlar
Tashbeh
Tashbeh o’xshatish san’ati.
Tashbehning bir necha qismlari mavjud:
1. O’xshatilgan narsa (mushabbah) 2. O’xshagan narsa (mushabbahbihi) 3. O’xshatish sababi (vajhi shaboh) 4. O’xshatish vositasi (holati tashbeh)
Misol: Ul sanamkim, suv yaqosinda paritek o’lturur G’oyati nozukligidin suv bila yutsa bo’lur.
Istiora
Istiora arabcha so’z bo’ib <> ma’nosida keladi. Bu san’at ham ikki narsa o’rtasida o’xshashlikka asoslanadi. Tashbehdan Farqli ravishda, o’xshatish vositasi va o’xshatish sababi qo’llanmaydi.

Misol: Tamanno qilg’ali la’lingni ko’nglum, Kishi bilmas oni kim, qoldi qanda. (Atoyi) Bu yerda lab la’l (tabiatda uchraydigan qimmatbaho qizil tosh)ga o’xshatilgan

Tilar el mansabi oliy va lekin, Atoyi sarvi ozodingg’a banda.
Ul oy o’tlug’ yuzin ochsa, Navoiy, tegmasin de ko’z, Muhabbat tuxmidin o’zga ul o’t uzra sipand etmas.