Bibliografiya asoslari. Bibliografiya nazariyasi asoslari Kirish

1.2 Ishlash printsiplari
Bibliografik faoliyat
Bibliografik faoliyat munosib hisoblanadi, ma'lum maqsadlar, loyihalar, dasturlarga muvofiq amalga oshiriladi. Uning rivojlanishi jarayonida ba'zi postullyatsiyalar, odamlar faoliyatda boshqariladigan, ya'ni aniq printsiplar mavjud.
Printsiplar asosiy manba, tarkib, tashkilot, uslublar va texnologiyalar faoliyati uchun eng barqaror, aniq talablar tizimidir. Ular ma'nolarida farq qiladi. Ularning eng muhimi, faoliyatning sifat darajasini aniqlash katta, metodik, metodik jihatdan rolini o'ynaydi. Bularga quyidagilar kiradi: Ilmiy, demokratizm, tashkilot va mustaqil ravishda tashkil etish tamoyillari. Boshqa printsiplar asosan pul mablag'lari, ish shakllari va usullari bilan bog'liq, ya'ni uslubiy va tashkiliy xususiyat bilan bog'liq: faoliyatning maqsadlari, faoliyatining maqsadlari, mazmuni va tafovut usullari, tizimli ish uslublari, tizimlarning o'zgarishi, tizimga muvofiqlik.
Masalan, o'z-o'zini rivojlantirish bibiografiyasining sinergik ta'siri, masalan, bibliografik va boshlang'ich ma'lumotlar yuzaga kelsa, bibliografiya turli xil bilimlarni taqdim etish bilan sintezlanadi. Fanlararo tabiatning janrlari hosil bo'ladi, unda metatetoplarning turli shakllari birlashtirilgan - asosiy manbaning talqini. Bibliografiya "Ekspert tizimi" ni tahlil qilish, sharhlovchi hujjatli qatlamlarni baholash, izohlash funktsiyalariga murojaat qilmoqda.
Bibliografiyaga sinergik yondashuv hali to'g'ri rivojlanishiga olib kelmadi, ammo juda samarali bo'lishga va'da bermoqda. Bu o'ziga xos va o'ziga xos vazifalarga ega bo'lgan mustaqil faoliyat ko'rsatadigan tizim sifatida shakllanish va bibliografik faoliyatni shakllantirish va o'qitish naqshini asoslashi kerak.
Bibliografik tadbirlarni belgilaydigan uslubiy tabiatning etakchi printsipi tadbirlar usullari tamoyilini ko'rib chiqishi kerak. Uning mohiyati zaruriy ta'sirga faqat maqsadlarga mos keladigan faoliyatning har bir shaklida qo'llaniladigan usullar va usullarga erishilganda. Bibliografik qo'llanmani tayyorlashda - bu iste'molchining (yosh, ta'lim, kasbning xususiyatlarini hisobga olgan holda, qo'llanma (o'zini o'zi tarbiya, o'quv, ilmiy faoliyat), qo'llanmani hisobga olgan holda buxgalteriya hisobi. bibliografik madaniyat (boshlang'ich, o'rta, yuqori, professional). Ushbu xususiyatlarga qarab, yordamchi apparat bilan jihozlangan tanlov, joylashish, joylashish, hujjatli hujjatlar tavsifi olinadi.
Majburiylik printsipi, bibliografiya bilan bog'liq faoliyat sohalari uchun birlashtirilishi mumkinligini anglatadi. Ushbu hodisa Bibliografiyani turli xil filiallarga, ularni universal qayta ishlash bo'yicha hujjatlar tarkibiga qayta ishlash orqali ifoda etadi. Bibliografik elementlar turli ma'lumotlar bazalariga kiritilgan, muallif hujjatini, ish, distribyutor, iste'molchini yagona ma'lumot bo'shlig'iga birlashtiradi. Bu zanjir boshida yaratilgan va uning tugalguncha yaroqsiz bo'lgan bitta bibliografik yozuv orqali amalga oshiriladi.
Amalga oshirilayotgan integratsiya, shuningdek, ilmiy izlanishlar darajasida, shuningdek, fanlararo, fanlarning o'zaro ta'sirini kuchaytirish tendentsiyasida ham namoyon bo'ladi. Shu munosabat bilan faoliyat yo'nalishlarini ajratish haqida gapirish mantiqiy, ammo ularning yaqinlashuvi, chegara hududlaridagi faoliyatda bir-birlariga o'tishi haqida gapirish mantiqiy.
Majburiylik printsipi turli darajadagi bibliografik xizmatlarning qo'shma loyihalarida amalga oshiriladi, turli idoralar, turli xil idoralar: mamlakat yoki mintaqada birlashtirilgan kataloglar nashrida; Yagona avtomatlashtirilgan axborot tizimlarini yaratishda. Bibliografiya global axborot tizimiga ega bo'lgan elektron ma'lumotlar bazalariga kiradigan elektron ma'lumotlar bazalariga kirish imkoniyati tufayli kutubxonalarning ichki va tashqi resurslarini birlashtiradi.
Agar jiddiylik butun elementlarga integratsiyalashuvni, o'zaro munosabatlarni o'zaro tartibga solishni amalga oshirsa, funktsiyalarni buyurtma qilish, keyin farqlar bir-biridan farq qiladigan qismlarga solinishni ko'rsatadi. Bibliografik tadbirlarda farqlash printsipi quyidagicha:
Aniq vazifalarni bajaradigan ixtisoslashtirilgan axborot markazlarini tashkil etish;
Imtiyozlarni yaratish amaliyotida (sanoat, tematik, mintaqaviy va boshqa belgilar bo'yicha) farqlash;
Kutubxonalar va bibliografik xizmatlarga muvofiq kataloglar va karta fayllari (an'anaviy va elektron) kataloglar va kartalarning asl nusxasi.
O'zaro ta'sirga integratsiya va farqlash tamoyillari, bir-birlarini o'zaro to'ldiradi.
Bibliografik faoliyatda boshqariladigan va uni amalga oshirish jarayonida ishlab chiqarilgan barcha printsiplarni ro'yxati ro'yobga chiqarish haqiqat emas. Shaxsiy bibliografik jarayonlar bilan bog'liq eng keng tarqalgan, asosiy, xususiy printsiplarga qo'shimcha ravishda ajratilishi mumkin.
Printsiplar aniq tarixiy, ma'lum bir jamiyatda to'liq ishlamoqda va boshqa shartlarda o'zgartirilgan. Shu bilan birga, ularda muhim asoslar saqlanib qoladi, chunki u to'g'ridan-to'g'ri bibliografiyaning mohiyatiga bevosita bog'liq va uning turli tarixiy davrlarda o'zgarishsiz qoladigan asosiy vazifalarga bog'liq. Bu bibliografiyaning ommaviy hodisasi sifatida mavjudligini keltirib chiqaradigan ushbu vazifalarning doimiyligi.
Bibliografik faoliyat tamoyillari naqshlar bilan bog'liq. Ma'lumki, bu tergov qilingan hodisaning mohiyatining boshqa tarafini va dastlabki elementlar o'zlarining ifodasi bo'lganligi sababli tamoyillarni ochib beradi.
Xulosa
Qoplash nuqtai nazaridan, bibliografik tadbirlarni tashkil etish quyidagi darajalarda ko'rib chiqilishi mumkin:
Butun mamlakat bo'ylab, alohida mintaqa;
Alohida kutubxona bo'ylab;
Bibliografik bo'lim ko'lamida;
Alohida bibliografiya (shaxsiy darajadagi) faoliyatini tashkil etish.
Bibliografik xizmatning tashkiliy va funktsional tuzilishi bir qator tashqi va ichki omillarga bog'liq. Birinchisi, kutubxona turi va uning asosiy vazifalari, idoraviy aloqasi, individual va jamoaviy abonentlar tarkibi, turlar tarkibi, turlar tarkibi va mablag 'hajmi. Ichki omillar qatoriga kiritilishi mumkin: kutubxona bo'linmalari, ularning hududiy turar joyi, to'liq ish vaqtli xodimlar soni, ularning o'qitish darajasi, avtomatlashtirish vositalaridan foydalanish darajasi.
Agar biz bibliografik faoliyat tamoyillari haqida gapiradigan bo'lsak, shuni ta'kidlash kerakki, ularning eng muhimi, ularning eng muhimi, faoliyatning sifat darajasini belgilash, uslubiy, uslubiy, uslubiy turdagi rol o'ynaydi. Bularga quyidagilar kiradi: Ilmiy, demokratizm, tashkilot va mustaqil ravishda tashkil etish tamoyillari.
Tizim sifatida bibliografik amaliy faoliyatni tahlil qilish, avvalambor, ichki tuzilishi amalga oshiriladi, uning asosiy elementlari munosabatlarini aniqlash orqali amalga oshiriladi: mavzu (faoliyatni amalga oshiradi) o'z maqsadlari bilan faoliyat ko'rsatadi; Moddiy va ma'naviy kuchlarni qo'llash bilan bog'liq mavzuning tegishli faoliyati sifatida jarayonlar; mavzuni o'zaro ta'siriga bog'liq; belgilangan maqsadlarga erishiladigan mablag'lar; Natija (maqsadi yoki maqsadga erishmaslik sababli).
Bibliografik faoliyatning asosiy yo'nalishlari quyidagilardan iborat:
Kutubxonaning ma'lumotnoma va bibliografik vositasini yaratish va texnik xizmat ko'rsatish;
Turli maqsad va o'quvchilarning bibliografik foydalarini rasmiylashtirish;
Bibliografik ma'lumotnoma;
Ma'lumot va bibliografik xizmat;
Maslahat va uslubiy ishlar.
Har qanday jonli kutubxonaning bibliografik faoliyatini tashkil qilish:
1. Ushbu sharoitda kutubxonaga qarab ustuvorlikni hal qilishga qaratilgan;
2. Kutubxona bibliografik xizmatini tashkil etishda markazlashtirish va markazlashtirish oqilona komissiyasi;
3. Barcha o'quvchilar (foydalanuvchilar), shu jumladan xizmatlar va mahsulotlar uchun bibliografik xizmatlarning mavjudligi, shu jumladan xizmatlar va mahsulotlar belgilangan qonuniy tartibda.
Shu bilan birga, muntazamlashtirish ob'ekti sifatida bibilografiyaning eng muhim xususiyatlarini aks ettiruvchi belgilar: maqsad, mavzu, uslub, umumiylik, ijtimoiy daraja, tuzilish, vaqt, moddiy dizayni, ehtiyoj.