Без названия

муносабатларнинг ривожланиш эволюцияси билан узвий боглиқ. Халқаро 
иқтисодий муносабатлар жаҳон хўжалигининг шаклланиши жараёнида 
алоҳида ўрин тутади.
Миллий иқтисодиётнинг 
байналмилаллашувида халқаро 
савдо 
тарихий аҳамият касб этади. Савдо алоқалари кулдорлик тузумида ҳам 
олиб борилган. Мисол тариқасида Рим империяси давридаёқ юридик 
жиҳатдан расмийлаштирилган халқаро савдо-сотиқларнинг ўтказил- 
ганлигини келтириш мумкин. Бу турдаги савдо-сотиқлар феодализм 
тузумида ҳам мавжуд бўлган. Бироқ мазкур ижтимоий-иқтисодий 
тизимлардаги натурал хўжалик юритишга хос хусусиятлар туфайли 
халқаро айирбошлашга ишлаб чиқарилган товарларнинг жуда кам қисми 
(қимматбаҳо 
газламалар, 
жавоҳирлар, 
зираворлар, 
минерал 
хом 
ашёларнинг баъзи бир турлари, ширинликлар ва ҳ.к.) келиб тушган. 
Натур ал хўжалик юритишдан товар ишлаб чиқаришга ўтиш асосида 
капиталистик муносабатларнинг юзага келиши халқаро савдо ва жаҳон 
хўжалик алоқаларининг ривожланишига катта туртки бўлди.
Халқаро иқгисодий муносабатлар аста-секин жаҳон хўжалигининг 
таркибий элементига айлана борди. Ҳозирги вақтда халқаро иқтисодий 
муносабатларни 
жаҳон 
хўжапигининг 
ривожланиши 
натижасида 
шаюшанган мустақил иктисодий тизим сифатида баҳолаш мумкин. Бу каби 
тасдиқлар жаҳон 
хўжалигининг 
ривожланиш 
жараёни в а унинг 
босқичларида ҳам ўз аксини топган (1.2.1-расм).
9

---

Босқнчларп
XV-XV1
асрлар
XVII асрнпнг
п
биринчи ярми -
XIX аср
Хусусиятлари
Буюк географнк кашфиетлар. Ж аҳон мустамлака тизимининг 
шакллашшга. Ж аҳон капиталист™ бозорининг пайдо бўлиши. 
М аву фактура
Ж аҳон капиталист™ бозорининг шаклланиши. Халкзро 
м еҳнат тақсимотининг ривожланиш и (саноат тўнтариши, 
буржуазия инқилоби, мануфактурадан фабрикапи ишлаб 
чиқариш тизимига ўтиш) Жаҳон савдосининг халқаро 
иқгисодий муносабатлар шакли сифатида ривожланиши
I ва П жаҳон
Ш
урушлари даври
IV
X X асрнинг 50^ 
90-йиллари
Х алқаро молия ти зи м тган г беқарорлиги, саноат жиҳагдан 
тараққий этган мамлакатлардан узоқ мудцатли 
капиталларнинг чиқиб кетиши
Х алқаро иқгисодий муносабатларни кайтадан йўлга кўйиш 
ёкн янги халқаро иктисодий тартибни ишдаб чиқиш даври
XX асрнкнг 90-
V
йилларидан
ҳозирга кадар
Ж аҳон иктисодийпшинг глобаллашуви, ТМ К ва ТМБ 
ролннинг кучайиши. Жаҳон бозорларининг глобаллашуви