Беркинов Б. Б. Институционал иқтисодиёт: Ўқув қўлланма. 3-нашр

Фермер хўжаликларида лизинг орқали олинган техникага бўлган мулкий 
ҳуқуқлар тақсимоти* 
Мулкий ҳуқуқ турлари 
Лизинг олувчи 
(фермер хўжалиги) 
Лизинг берувчи 
ташкилот 
(компания) 
Лизинг 
сотувчи 
муассаса 
(банк) 
Эгалик қилиш ҳуқуқи 
589 -м. ФК, 2 -м. Лқ 
- 
- 
Фойдаланиш ҳуқуқи 
589 -м. ФК, 2 -м. Лқ 
- 
- 
Тасарруф этиш ҳуқуқи 
- 
597 -м. ФК, 11 -м.Лқ 598 -м. ФК 
Даромад олиш ҳуқуқи 
183 -м. ФК, 6 -м. Лқ 590 -м. ФК, 22 -м.Лқ 
- 
Капитал қиймат ҳуқуқи 
- 
11 -м. Лқ 
11 -м. Лқ 
Хавфсизлик ҳуқуқи 
593 -м. ФК, 19 -м.Лқ 
19 -м. Лқ 
- 
Мерос ва васиятнома бўйича 
ўтиш ҳуқуқи 
21 -м.Фхқ 
- 
- 
Муддатсизлик ҳуқуқи 
15 –м. Лқ 
- 
- 
Зарарли 
фойдаланишни 
таъқиқлаш ҳуқуқи 
594, 595 -м. ФК, 
24 -м. Лқ 
24 -м. Лқ 
- 
Ундириш 
кўринишидаги 
жавобгарлик ҳуқуқи 
227 -м. ФК, 
12, 24 -м. Лқ 
592 -м. ФК, 
11 -м. Лқ 
- 
Қолдиқ хусусият ҳуқуқи 
- 
12, 20 -м. Лқ 
- 
Изоҳ: ФК – ЎзР Фуқаролик кодекси, Фхқ – ЎзР “Фермер хўжалиги тўғрисида”ги қонун, 
Лқ – ЎзР “Лизинг тўғрисида”ги Қонуни, м. – модда. 
*Манба: Амалдаги қонунчилик ҳужжатлари асосида муаллиф ишланмалари. 

---

103 
Жадвалга кўра, ушбу ҳуқуқлар бир субъект учун белгиланмаган, балки 
учта (фермер хўжалиги, лизинг компаниялари ва банклар) ўртасида 
тақсимланган. Фермер томонидан лизинг шартномаси асосида олинган қишлоқ 
хўжалиги техникасидан фойдаланиш ҳуқуқи фермернинг ўзига тегишли, айни 
пайтда ушбу техникага эгалик қилиш ҳуқуқи, фермер лизинг тўловини тўлиқ 
амалга оширгунига қадар, уни маблағ билан таъминлаган банкка тегишлидир.
Фермер хўжаликларининг асосий фаолияти қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотини етиштиришдан иборат. Ушбу мулкка бўлган ҳуқуқлар 
“йиғиндиси” вазияти аввалгиларга ўхшаш, яъни фермер хўжалиги, ушбу 
маҳсулотни қабул қилувчи (қайта ишловчи) корхоналар ҳамда давлатга 
тегишли (7.6-жадвал). Чунки фермер хўжаликлари нафақат ўз эҳтиёжлари учун, 
балки давлат буюртмаси ёки контрактация шартномасига асосан маҳсулот 
етиштиради.
7.6-жадвал