Berilganlar bazasi

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETININIG
JIZZAX FILIALI

AMALIY MATEMATIKA FAKULTETI
«KOMPYUTER ILMLARI VA DASTURLASHTIRISH» kafedrasi
“BERILGANLAR BAZASI” FANIDAN

Mavzu: Berilganlar bazasi bilan ishlash
Bajardi: Qorabekov Nurjaxongir.
Qabul qildi: Abdukarimov A.
Jizzax – 2022
Mustaqil ta’lim topshirig’i
1- qism
1. MS ACCESS: QBE so’rovlar tili.
2. QBEda jadvallarni yaratish .
3. QBEda berilganlar sxemasini yaratish texnologiyasi.
4. QBE so’rovlarini “KONSTRUKTOR” rejimida yaratish texnologiyasi.
5. QBE da shartli ifodalar(predikatlar)dan foydalanish imkoniyati.
6. QBEda yaratilgan jadval va so’rovlarga o’gartirish kiritish.


2- qism

1. 
   SQL – so’rovlar tili haqida.
   
2. 
   SQLda ma’lumotlar turlari(tiplari)
   
3. 
   SQLda DDL, DML, DCL, TCL operatorlar guruhi.
   
4. 
   SQLda SELECT operatori strukturasi: WHERE, ORDER BAY, GROUP BAY, HAVING bo’limlari.
   
5. 
   SQLda agregat funktsiyalar va ularni ishlatilishi.
   
6. 
   SQLda jadvalning ikki ustunini tartiblash qoidasi.
   

1- qism
1. MS ACCESS: QBE so’rovlar tili.
SQL surovlari qatnashgan lekin satrlarni belgilashda [] belgilarini ishlatsa bo’ladi.

2. QBEda jadvallarni yaratish.

Microsoft Access dasturi yordamida bo’sh jadvalni yaratishning quyidagi usullari mavjud:
-MB ni to’laligicha yaratadagan MB ning ustasini kullash. Bunday usta yangi bazani yaratadi, xolos. Uning yordamida MB ga yangi jadval, shakl­ yoki hisobotlarni qo’shib bo’lmaydi;
-Jadvallar ustasi oldindan aniqlangan jadvallardan yaratilayotgan jadval uchun maydonni tanlash imkonini beradi;
-Jadval holatida ma’lumotlarni bevosita bo’sh jadvalga kiritish;
-Konstruktor holatida jadval maketining barcha parametrlarini aniqlash.
Jadval yaratishda ishlatilgan usulning turidan kat’i nazar, xar doim jadval maketini o’zgartirish, masalan, yangi maydonlar kushish, qiymatlarini urnatish va boshqalarni bajarish uchun «Конструктор» holatini qo’ullash imkoniyati mavjud.
Jadvallar ustasi yordamida jadval yaratish
Buning uchun quyidagi algoritmdan foydalaniladi:
1. MB oynasiga o’tish. Bir oynadan ikkinchi oynaga o’tish uchun F11 tugmachasi bosiladi;
2.«Таблица» (Jadval) ilovasida «Создать» (Yaratish) tugmachasi bosiladi;
3.«Мастер таблиц» (Jadvallar ustasi) elementida sichqoncha tugmachasi ikki marta bosiladi, natijada ekranda muloqot oynasi hosil bo’ladi;
4.Jadvallar ustasining muloqot oynasidagi ko’rsatmalarga rioya qilish.

3. QBEda berilganlar sxemasini yaratish texnologiyasi.

Ma’lumotlar sxemasini yaratishda foydalanuvchi ma’lumotlar sxemasiga jadvallarni qo’shadi va ular orasidagi munosabatlarni yaratadi. Agar boglanuvchi jadvallar 1:1 yoki 1:M munosabatli boglanishda bo’lishsa u holda ma’lumotlarning to’liqligini ta’minlovchi bayroqchani o’rnatish mumkin, yana qo’shimcha tarzda bir-biriga bogliq yozuvlarni avtomatik tarzda kaskadli yangilash va o’chirish mumkin bo’ladi.
Ma’lumotlar to’liqligini ta’minlash bu – ma’lumotlar omborini korrektirovka qilayotgan vaqtda Access bir-biriga bogliq jadvallar quyidagi shartlarni bajarishi ustidan nazorat qilib turishini bildiradi:
Bo’ysunuvchi jadvalga yangi yozuv qo’shib bo’lmaydi qaysiki agar bosh jadvalda bog’lovchi kalitning qiymati bo’lmasa
bo’ysunuvchi jadvaldagi yozuvlar o’chirilmasdan turib Bosh jadvaldan yozuvni o’chirib bo’lmaydi
Agar bo’ysunuvchi jadvalning yozuvlari bosh jadvalning kalitli maydoning yozuvlariga bogliq bo’lsa u holda bosh jadvalning kalitli maydoning qiymatlarini o’zgartirib bo’lmaydi

4. QBE so’rovlarini “KONSTRUKTOR” rejimida yaratish texnologiyasi.

KONSTRUKTOR holatini tanlasak, u holda maydonlar nomi ularning turi va xossalari kabi parametrlarni kiritish mumkin bo’lgan muloqot darchasi paydo bo’ladi. Ushbu muloqot darchasida bu parametrlar barchasi klaviatura yordamida qo’lda kiritiladi yoki keraksiz maydonlar olib tashlanadi, yoxud ba’zi maydonlarning turini o‘zgartirish kabi amallarni bajarish mumkin bo‘ladi.