Berilgan: Nomalum

33-misol. Muvozanat holatda
bo`lganda qaytar reaksiya uchun muvozanat doimiysini hisoblang.
Yechish. Umumiy ko`rinishdagi tenglama yoziladi va quyidagi hisoblash o`tkaziladi:

Hamma muvozanat siljishi Le-Shatele prinsipiga bo`ysinadi, unga muvofiq, dastlabki moddalarning konsentratsiyalari oshirilsa, muvozanat chapdan o`ngga siljiydi, ya`ni to`g`ri reaksiya tezligi ortadi. Reaksiya mahsulotining konsentratsiyasi oshirilsa, muvozanat o`ngdan chapga siljiydi, ya`ni reaksiya tezligi oshadi.

34-misol. Quyidagi sistemalarda:

Harorat ko`tarilganda muvozanat qaysi tomonga siljiydi?
Yechish. Birinchi sistemada to`g`ri reaksiya endotermik bo`lib, ikkinchisida esa ekzotermikdir. Shuning uchun harorat ko`tarilishi bilan birinchi sistemada muvozanat to`g`ri reaksiya tomonga siljiydi.
35-misol. Quyidagi reaksiyalarning qaysi biri bosimning oshishi bilan, qaysi kamayishi bilan va qaysi biri bosimni o`zgartirmasda amalga oshadi?

Javobi. Birinchi reaksiyada 3 mol gazlar aralashmasidan 2 mol magsulot hosil bo`ladi. Bunda reaksiya bosimni kamaytirish bilan amalga oshadi.
Ikkinchi reaksiyadan 2 mol gazlar aralashmasidan 2 mol mahsulot hosil bo`ladi. Bunda bosim o`zgarmagan holda reaksiya amalga oshadi.
Uchinchi reaksiyada 2 mol gazdan 3 mol mahsulot hosil bo`ladi. Demak, bu reaksiya bosimni oshirish bilan amalga oshadi.

36-misol. Quyidagi sistemalarda to`g`ri va teskari reaksiyalar qanday boradi?

;
Javobi. 1-sistemada to`g`ri reaksiya molekulalarning kamayishi bilan boradi. Demak, bosimning kamayishi sodir bo`ladi.
Shu sistemada teskari reaksiya esa molekulalarning oshishi bilan amalga oshadi va bunda bosimning ham ortishi kuzatiladi.
Ikkinchi sistemada to`g`ri reaksiya ham, teskari reaksiyada ham molekulalar sonining o`zgarmasligi kuzatiladi va ularda bosim o`zgarmaydi.
Bosimni oshirish reaksiya muvozanatini bosim kamayishi bilan boradigan tomonga siljitadi. Bosimni kamaytirish esa reaksiya muvozanatini bosim oshishi bilan boradigan tomonga siljitadi.