Berilgan masalalarning yechimlari (Python dasturlash tilida) keltirilgan

58.6-masala. 
Berilgan n soni xonalari raqamlarining sonini chiqaruvchi dastur 
tuzing. 
Dastur: 
n=int(input('Natural son kiriting= ')) 
bsatr=str(n) 
m=len(bsatr) 
print(n,' sonidagi raqamlar soni: ',m,' ta.') 
59–60-darslar. FUNKSIYALAR VA O‘ZGARUVCHILAR 
Har bir o‘zgaruvchi e’lon qilinganda, u dasturda qandaydir muhim 
vazifani bajaradi va dasturning qaysidir elementlari bilan bog‘lanadi. Funksiya 
ichida e’lon qilingan o‘zgaruvchilar 
(lokal o‘zgaruvchilar)
va funksiya 
tashqarisida e’lon qilingan o‘zgaruvchilar
(global o‘zgaruvchilar) 
ning 
ahamiyatlari ham turlicha. 
Lokal o‘zgaruvchilar
– faqat o‘zlari eʼlon qilingan qism dasturda faol 
bo‘ladigan o‘zgaruvchilar. Lokal o‘zgaruvchilar faqatgina funksiya ichida 
ahamiyatga ega bo‘lib, asosiy dastur va boshqa funksiyalar ichida ishlamaydi. 

---

39 
Shuning uchun funksiya tashqarisida lokal o‘zgaruvchiga murojaat etilganda, 
xatolik ro‘y bergani haqida xabar chiqariladi. 
Global o‘zgaruvchilar
– butun dastur davomida faol bo‘ladigan 
o‘zgaruvchilar. Global o‘zgaruvchilar butun dastur davomida faol bo‘ladigan 
o‘zgaruvchilardir. Ular qism dasturdan tashqarida, ya’ni asosiy dasturda e’lon 
qilinadi. Odatda, ularni modullarni import qilgandan keyin, kodning 
boshlanishida eʼlon qilish kerak. Ularni odatiy o‘zgaruvchilar kabi chaqirish 
mumkin. Agar funksiyadа global o‘zgaruvchining qiymatini o‘zgartirishgа to‘g‘ri 
kelsa, u holda funksiyada “global” kalit so‘zi yordamida o‘zgaruvchini yana qayta 
eʼlon qilish zarur. 
59-60.1-masala.
n natural soni berilgan. S=1*5+2*6+3*7+. . . +n*(n+4) ifodani 
hisoblash dasturini protsedura yordamida tuzing. 
Dastur: 
def summa(a): 
s=0 
for i in range(1,n+1): 
s+=i*(i+4) 
print('S=',s) 
n=int(input('Natural son kiriting= ')) 
summa(n) 
59-60.2-masala.
a va b natural sonlari berilgan. a va b sonlaridan kattasini topish 
funksiyasini tuzing. Funksiyadan foydalanib, a, b va c sonlari ichidan kattasini 
topish dasturini tuzing. 
Dastur: 
def IKT(a,b): 
#global kattasi 
if a>b: kattasi=a 
else: kattasi=b 
return kattasi 
kattasi=0 
m=int(input('Birinchi sonni kiriting= ')) 
n=int(input('Ikkinchi sonni kiriting= ')) 
k=int(input('Uchinchi sonni kiriting= ')) 
l=IKT(m,n) 
IKT(l,k) 
print('Kattasi=',IKT(l,k))