Berdaq nomidagi

Tayanch atama va iboralar

Radioaktiv modda, ionlashgan nurlar, radioaktivlik, nurlar, nurlanishning yutilgan dozasi, ekspozitsion doza, sifat koeffitsienti, ichki va tashqi radioaktiv nurlanish, nurlanishning ruxsat etilgan dozasi, nurlanishning ruxsat etilgan dozasi, nurlanishning xavfsiz me`yori nurlanuvchilar toifasi, radioaktiv moddalar izotoplari, nurlanishdan muhofazalanish usullari, nurlanish va rentgen nurlardan muhofazalash yo`llari, ionizatsiya, stsintilyatsiya, radiometrik va dozimetrik asboblar.

1. Ionlashtiruvchi (radioaktiv) nurlanishlar, ularning turlari va asosiy xossalari

Bir qancha ilmiy tekshirish muassasalarida va sanoat korxonalarida har xil maqsadlar uchun radioaktiv moddalardan foydalaniladi.

Masalan, mashinasozlik sanoatida radioaktiv moddalardan quyma detallardagi kamchiliklarni va payvand qilingan joylarning va detallarning sifatini aniqlashda keng qo`llaniladi.
Kristallsimon moddalarning tarkibini tahlil qilish, ishlab chiqarish jarayonlarini nazorat qilish va avtomatlashtirishda ham radioaktiv nurlar yaxshi natija beradi.
Ionlashgan nurlar inson organizmiga zararli ta`sir ko`rsatib, og’ir kasalliklarning kelib chiqishiga sababchi bulishi mumkin. Uning ta`sirida inson og’ir kasallik hisoblanadigan nur, oq qon kasalligi va har xil xavfli shishlar, teri kasalliklariga duchor bulishi mumkin. SHuningdek ionlashgan nurlar ta`sirida genetik ta`sirlanish, ya`ni keyingi avlodlarga ham ta`sir ko`rsatuvchi nasliy kasalliklar kelib chiqishi mumkin.
Radioaktiv nurlarning eng xavfli joyi shundaki, inson organizmida bu kasallik yaqqol namoyon bulguncha hech qanday belgiga ega bulmaydi. Aniqlangandan keyingi holat esa nihoyatda og’ir bulishi va ko`pincha o`lim bilan tugashi mumkin.
Radioaktiv moddalar bilan ishlaganda ishni to`g’ri tashkil qilish va muhofaza chora-tadbirlar qo`llash xavfsizlikni ta`minlaydi