Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti fizika kafedrasi radioelektronika

Tok rezonansi

Tok rezonansi parallel tebranish konturida kuzatiladi. Shuning uchun u parallel rezonanas deb ham ataladi.

Parallel kontur deganda elementlari tashqi generatorga ulanadigan klemmalarga bog’liq parallel bo’lgan kintur tushuniladi. Ya’ni parallel konturga ulangan generator uning tashqarisida bo’ladi.

2.33 а-rasmda parallel tebranish konturining sxemasi ko’rsatilgan Unda induktivlik tarmog’ining aktiv qarshiligi  R_c-sig’im tarmog’ining aktiv qarshiligi. U kondensator dielektrigidagi energiya yo’qotilishini hisobga oladi.

2.33- rasm. Parallel tebranish konturi.
Konturning b-b klemmalariga garmonik kuchlanish generatori ulangan bo’lsin. Tekshirish oson bo’lishi uchun geenratorning ichki qarshiligini nolga teng va energiya yo’qolishi faqat induktiv tarmoqda mavjud deb hisoblaymiz. (2.33 b-rasm). Bu holda kontur generatorga tashqi nagruzka vazifasini bajaradu va to’liq qarshiligi soda turda yoziladi.

Tok amplitudasi esa (2.12 а) yozilishiga bog’liq soda bo’ladi:


(2.67) va (2.68) yozilishi (2.63) rezonans sharti bajarilganda konturning qarshiligi deyarli aktiv qarshilik tabiuatiga ega bo’lib, miqdori eng katta


Generatordan konturga kelayotgan tok amplitudasi eng kichik


bo’lishini ko’rsatadi.

bo’ladi, ya’ni generatordan konturga kelayotgan tokdan uning tarmoqlaridagi tok Q marta katta bo’ladi. Demak, rezonans vaqtida tarmoqlardan o’tadigan tok Q marta ortadi. Shuning uchun parallel konturdagi rezonans tok rezonansi yoki parallel rezonans deb ataladi. Rezonans vaqtida konturning qarshiligi ortishi sababli u qarshiliklar rezonansi deb ham ataladi.

Z( Im() 0   R Rэ Lэ Сэ Rэ 2.34-rasm. Parallel konturning rezonans chiziqlari va ekvivalent sxemasi.

Umuman olganda tok rezonansining yozilishi kuchlanish rezonansining (2.64) rezonans chizig’i yozilishidan farq qiladi. Biroq biz ko’rayotgan soddalashtirilgan holda ularni bir xil deb qarash mumkin. Shuning uchun ularning tenglamalari bir-biriga o’xshash bo’ladi

Farq faqat fazaviy xarakteristikada kuzatiladi.

2.34-rasmda Z,Im va  kuchlanishlarning absolyut hisobi bo’yicha gosil qilingan rezonans chiziqlari ko’rsatilgan.

Umuman olganda parallel konturning rezonans chiziqlari to’liq qarshilik Ї bilan generatorning R₄ ichki qarshiligi orasidagi munosabatga bog’liq. Bunda uch xil holat bo’lishi mumkin.

1 hol: