Berdaq atíndaǵ

Qadaǵalaw ushın sorawlar

1. 
   Fonetika neni úyretedi?
   
2. 
   Dawıslı sesler qalay bólinedi?
   
3. 
   Juwan hám jińishke dawıslı sesler qaysılar?
   
4. 
   Erinlik hám eziwlik dawıslı sesler qaysılar?
   
5. 
   Ashıq hám qısıq dawıslı sesler qaysılar?
   
6. 
   Til aldı, til ortsı, til artı dawıslıları qaysılar?
   

Ádebiyatlar
1. Баскаков Н.А. Каракалпакский язык. II том. Фонетика и морфология. часть первая (части речи и словообразавание). М., 1952.
2. Поливанов Е.Д. Некоторые фонетические особенности в каракалпакском языке. // Труды Хорезмский экпедиции. Тошкент, 1933.
3. Молов С.Е. Заметки о каракалпакском языке. Нукус. «Каракалпакстан», 1966.
4. Дәўлетов А. Ҳәзирги қарақалпақ тили. Фонетика. Нөкис, 1999.
5. Da’wletov. Ha’zirgi qaraqalpaq tilinin’ fonetikasınan praktikum. No’kis, 1999.
6. Qaraqalpaq tili imla qaǵıydalarınıń jıynaǵı. Nókis, «Bilim», 2016.


3-tema. Dawıssız sesler hám olardıń klassifikaciyası


Joba:

1. 
   Dawıssız seslerdiń dawıs hám shawqımnıń qatnasına qaray túleri.
   
2. 
   Dawıssız seslerdiń jasalıw ornına qaray túrleri.
   

3. Dawıssız seslerdiń jasalıw usılına qaray túrleri.


Tayanısh sózler – ses, fonema, fonetika, dawıslı, dawıssız sesler, shawqim, ún.

Dawıssız sesler dawıs hám shawqımnıń qatnasınan jasaladı. Usı ózgesheligi boyınsha dawıssız sesler shawqımlılar hám sonorlar bolıp bólinedi.

Qaraqalpaq tilinde b, d, g, ǵ, j, z, v, p, t, k, q, sh, s, f, x, h, m, n, ń, r, y, w, l sesleri dawıssız seslerdi ańlatadı. Olardı aytqanda ókpeden shıqqan hawa aǵımı sóylew aǵzalarınıń qanday da bir jerinde tosqınlıqqa ushıraydı. Olar buwın quray almaydı. Qaraqalpaq tilinde dawıssız sesler dawıs hám shawqımnıń qatnasıwına qaray, jasalıw ornına qaray hám jasalıw usılına qaray toparlarǵa bólinedi.