Berdaq atíndaǵ

Atlıqtıń sepleniwi

Juwan sepleniw		Jińishke sepleniw
Ataw	Bala		Kóshe
İyelik	Bala-nıń		Kóshe-niń
Barıs	Bala-ǵa		Kóshe-ge
Tabıs	Bala-nı		Kóshe-ni
Shıǵıs	Bala-dan		Kóshe-den
Orın	Bala-da		Kóshe-de

Ataw sepligi tuwra seplik dep, al qalǵanları qıya seplikler dep ataladı. Seplikler ózlerindegi semantikalıq hám grammatikalıq mánileriniń hár qıylı dárejede bildiriliwine baylanıslı hám gáptegi xızmetine qaray: 1). Grammatikalıq seplikler 2). Keńislik (lokal) seplikler bolıp bólinedi. Grammatikalıq sepliklerge ataw, iyelik hám tabıs seplikleri, al keńislik sepliklerge barıs, shıǵıs hám orın seplikleri kiredi.

Tapsırma. Atlıqlardı tawıp, olardı mánisine qaray túrlerine (qaysısı ǵalabalıq, qaysısı menshikli, qaysısı anıq hám qaysısı abstrakt atlıq ekenin) ajıratıp aytıń.

Taqırlıq tamamlanıp, aldıńǵı eki atlı menen bir eshekli mayda tal aralas jıńǵıllıqqa kire bergende, olardan kóz jazıp qalıwdan qorıqqan Ǵarlı bedewdiń jılawın sál silkip jiberdi. Júyrik at qádemin jiyiletip, shulǵınıp taslap edi, iyesi jılawın taǵı tartıńqıradı. Ǵarlınıń ańlıp kiyatırǵanın Aman menen oraz sezip qoysa, Ǵarlıǵa emes, ekewi birden sárkardaǵa ókpelewi múmkin. Sonıń ushın Ǵarlı attıń basın taǵı da tartıńqıradı.

Aldıńǵılar jáne alańlıqqa shıqtı, jáne putalıqqa aralastı. Dárya qayırında bunday almasıw kóp bolıp turadı. (Sh.S.). Oń tamanda siresip qatqan Ámiwdáryanıń aydınlı muzı. Ámiwdiń muzı eki jaǵalawına ele salqınlıq salıp tur (J.S.).