Bbk 3. (2) A 91 Atanyýazow S

 
keman, haryn, çakan
ýaly türkmen etnonimlerinde duş gelýär. Onuň 
yzyndaky 
–dyr
goşulmasy (deňeşdiriň: i
gdir, çandyr, çowdur
) aslynda 
ýokarda agzalan 
–t
( a-t, -et) we 
–r
(-ar, -er, -yr, -ir) goşulmalarynyň 
birikmeginden hasyl bolup, ol-da köplügi aňladýar. Şu ýerde “Näme 
üçin bir sözde şol bir manyny aňladýan iki goşulma tirkeşip gelipdir? 
Olaryň biri ýeterlik dälmi?” diýen soragyň ýüze çykmagy mümkin. 
Munuň jogaby şeýle: uzak wagtyň dowamynda asyl söz bilen goşulma 
bir-birine sepleşip, kebşirlenip gidýär. Meselem, 
oglan, eren, goşun, 
ýaşyt, ilat
ýaly sözlerde häzir goşulma bardygy asla duýulmaýar (dil 
biliminde muňa fuziýa diýilýär). Şeýle ýagdaýda şol manydaky başga 
goşulmanyň bir söze bir we birnäçe gezek goşulmagy mümkindir.
Diýmek, baý, baýyndyr, baýat diýen etnonimleriň aslynda baý 
sözünden ýa-da “toparlar”, “jemende”, “üýşmek”, “tire” manysyndaky 
bag
diýen jyns atdan emele gelen bolmagy ähtimaldyr.
BAÝRAMŞALY, ÖZLÜTEMIR, TEMIR
Türkmenleriň ýomut taýpasynyň iki uly bölüminiň birine 
baýramşaly
diýilýär. Daşhowuz oblastynda ýerleşen ýomutlaryň ählisi 
şu bölüme degişlidir. Taryhy çeşmelerde baýramşalylaryň özlütemir ýa-

---

65
da ötlütemir diýen ady hem duş gelýär. 
Hywa hany Abylgazy Bahadyr hanyň (XVII asyr) “Türkmenleriň 
şejeresi” diýen kitabynda ýazylyşyna görä, Salyr Gazanyň neberesi 
bolan Ýomudyň Özlütemir we Gutlutemir diýen iki ogly bar eken. 
Özlütemirden üç ogul dogulýar: Isa, Musa we Bahramşah. Diýmek, 
Baýramşaly etnoniminiň gadymy formasy Özlütemirdir. Biziň 
pikirimizçe, 
Özlütemir
diýen etnik at aslynda Temir diýen taýpabaşynyň 
adyndan emele gelipdir. Geçmişde bu il özbaşdak taýpa derejesine ýetip, 
soňra