Баъзи кристаллар учун Дебай температураси °К



Download 291,51 Kb.
bet3/5
Sana19.05.2023
Hajmi291,51 Kb.
#940898
1   2   3   4   5
Bog'liq
mubiww.doc

Ҳамма энергетик сатҳлари электронлар билан тўлган энергетик зоналар тўлдирилган зона деб юритилади. Кристаллардаги ҳамда пастки зоналар тўл- дирилган зона бўлади.
Ўтказгичларда охирги тўлдирилган зона билан тўлдирилмаган энергетик зона бир-бири билан туташиб кетиши (18- а расм), бири иккинчисининг устига ту- шиши мумкин. (18- б расм). Бундан ташқари электронлар билан банд бўлган юқориги зона бутунлай тўлгдн
бўлмай, балки қисман тўлган бўлиши мумкин (18- в расм).
Ярим ўтказгичларда юцориги тўлдирилган зона билан бўш зона ман қилинган зона билан чегараланган бўлиб, унинг кенглиги

Ўтказувчан зма

Валент. зона

д


18- расм. Кристалларнинг энергетик схемаси: а, 0, в)
ўтказгичлар;
г) ярим ўтказгичлар; д) изоляторлар.
Изоляторларда эса бу тенгсизлик яна ҳам кучаяди. Ярим ўтказгичлар билан изоляторлар орасида қатъий чегара қўйиш мумкин эмас (18- д расм).
Умуман, қаттиҳ жисмларда электр ўтказувчанликда иштирок этувчи электронлар валентлик электронлардир. Чунки, энергетик схемадаги энг охирги тўлдирилган ёки цисман тўлдирилган энергетик зонадаги электронлар валентлик электронлардир. Шу сабабли, ярим ўтказгичларда Т = 0 да охирги тўлдириглан энергетик зона валентлик зонаси деб, кейинги бўш зонани эса ўтказувчанлик зонаси деб юритилади. Тўлдирилган зона (валентлик зона) фақат-

гина абсолют ноль температурада электронлар билан тўлган бўлиб, ўтказувчанлик зонаси эса бутунлай бўш бўлади. Юқори температураларда эса валентлик зонасида электронлар билан банд қилинмаган энергетик сатҳлар, ўтказувчанлик зонасида зса, банд қилинган энергетик сатҳлар мавжуд бўлади (19- расм).


.19- расм. Ярим ўтказгичларнинг энергетик схемаси.
Бундан кўринадики, температура пасайиб бориши билан ярим ўтказгичларнинг электр ўтказувчанлиги камайиб, изоляторларга яқинлашиб боради. Абсолют ноль температурага яқин температураларда эса ярим ўтказгич изоляторлик хоссасига эга бўлиб қолади.
15- §. Ҳаракатчан тешик
Мусбат ишорали Холл коэффициентининг мавжудлиги кристалларда манфий зарядга эга электроилардан ташқари мусбат зарядга эга бўлган бирор бошқа зар- ранинг электр ўтказувчанликда иштирок этишини кўрсатади. Агар кристалларда электронлардан ташқари позитронлар ҳам мавжуд десак, у ҳолда бошқа бир қонуниятни, яъни электрои мавжуд бўлган муҳитда пойитрон турғун бўла олмаслигини ҳисобга олмаган бўламиз. .Ундан ташҳари, электрон ва позитрон жуфтини ҳосил қилиш учун жуда катта энергия (1 Л1зв) сарфтқилиш керак. Булардан кўринадики, кристалларда позитрон бўлмай, балки мусбат заряд ҳаракатига эквивалент бўлган электронларнинг мураккаб ҳаракати мавжуд экан Бу мураккаб ҳаракат электронларнинг 42
тўлқин табиатига эга бўлишлиги ва кристалл панжаранинг даврийлик хусусиятига эга эканлигининг натижасидир.







олмайдилар. Лекин, валентлик зонасидаги электронлар

Ўт
с

<азц8чан з
) €

она
э










с
5



Download 291,51 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish