Bayonlar totlam I

Q isqartirib 
so'zlashga  tayyorgarlik: 
Matndagi 
qaysi 
qism 
qisqartirilsa,  asosiy  mazmunga  putur  yetmaydi?  Bayonni  qaysi  jum la 
bilan  boshlaysiz?  (Boboning  asboblari ju d a   ko'p.)
Mustaqil reja tuziladi. Reja asosida ikki-uch o'quvchi matn m azmunini 
so'zlaydi.
Tayanch  so'zlar:  asboblari,  randalaydilar,  suvaydilar,  tartib  yo'q, 
va ’da  berdi.
Yaxshi  do'stlar
Yashil  o'rmonda  bir  kichik  Ayiqcha  bor  ekan.  U  juda  chiroyli,  xuddi 
o'yinchoqqa  o'xshar ekan.  Uning  eng  yaxshi  do'sti  Olmaxon  ekan.  Ular 
juda  ahil  ekanlar.
B ir  kuni  Olm axon  do'sti  A yiqchani  o'rm ondan  q id irib   topa 
olm abdi.  U  nima  qilarini  bilmay,  xafa  b o'lib  ko'p yig'la bdi.  Shu  p ayt  bir 
kaltakesak  O lm axonning  oldiga  kelib,  ayiqchani  ovchi  tutib,  qishloqq a 
olib  ketganini  aytibdi.  Olmaxon  yig'la sh d a n   to'xtab,  ovchilarning 
uyi  tom on  yo'l  olibdi.  Olm axon  qarasa,  do'sti  ayiqcha  ovchining 
og 'ilxo n a sid a   qam alib  yotgan  ekan.  O vch ila r  esa  m aza  q ilib   bem alol 
ovqatlanayotgan  ekanlar.  Bu  holni  ko'rgan  O lm axon  ovchilarga 
sezdirm asdan ,  darrov  og'ilxonaning  tom iga  chiqibdi.  O g'ilxo n a n in g  
ichiga  tom on  tuynuk  ochibdi.  Tuynukdan  og'ilxonaning  ichiga  quyosh 
nuri  tushibdi.  Quyosh  nuri  tushganini  ko'rib  Ayiqcha  sh iftg a   qarabdi. 
U  yerda  turgan  do'sti  O lm axonni  ko'ribdi.  A yiqcha  bir  am alla b   tom ga 
chiqib  olishga  harakat qilgan  ekan,  O lm axon  uni to rtib   olibdi.  A yiqcha 
xursand  bo'lib:
-   Yaxshi  do'st  do'stning  boshiga  kulfat  tushganda  sinalar  ekan,  -  
debdi  va  Olmaxonga  rahmatlar aytibdi.  (144  so'z)
Yo'llanma:  O'qituvchi  matnni  birinchi  bor  o'qib  beradi.  O 'quvchilar 
kitobdan  kuzatib  boradilar.  So'ng  matnni  ichlarida  o'qiydilar.  Imlosi, 
m a’nosi  qiyin  bo'lgan  so'zlar  aniqlanadi  va  izohi  beriladi.  So'ngra  matn 
m azm uni bir-ikki o'quvchiga so'zlatiladi. Tahlil o'tkaziladi. Kerakli, keraksiz 
o'rinlar ajratiladi. Jamoa bo'lib reja tuziladi. D arsliklar yopib qo'yiladi.  Reja 
asosida  o'quvchilar so'zlaydi.  Reja qism lariga javob  bo'sh  o'zlashtiruvchi 
o'quvchilardan  olinsa,  maqsadga  muvofiq  bo'ladi.  Shundan  so'ng  bayon 
yozishga  ruxsat  etiladi.  (Bayon  7 5 -8 5  so'z hajmida yozilishi m umkin.)
146

---