Bayonlar totlam I

{7 5   s o 'z )
Im lo: 
s u p u rib ,  q u rtx o n a ,  h o ls iz la n ib
  so'zla rining  im losi  ustida 
ishlanadi. 
p - b  
undosh larining  yo zilish i  va  ta la ffu zi  eslatiladi.
Tahlil:  Nim a  uchun  q u rtla rn i  boqish  N argizaga  qoldi?  U  nima 
ish  qildi?  Nima  sababdan  q u rtla r  holsizla n ib   qoldi?  Q urtlarning  yana 
jonlanib  ketishiga  kim lar  yordam   berd i?   Ular  nima  ish  qilishdi?
R e j a   t u z i s h :   H ikoyada  nim a  haqda  gap  ketyapti?  Hikoyani  nechta 
qismga  bo'lish  m um kin?  B irinchi  qism da  kim la r  haqida  gap  boradi? 
Bu  qismga  qanday  sarlavha  q o 'yish   m um kin?  Hikoyaning  ikkinchi
91

---

qism da  nima  deyilgan?  Uchinchi  qism da  qanday  voqea  bayon 
qilingan?  T o'rtinchi  qism da  kim larning  qilgan  ishlari  haqida  gap 
boradi?  B eshinchi  qism da  kim larning  qilgan  ishi  haqida  gapiriladi?
T a x m in iy   reja:
1.  Nima  uchun  qurtlarni  boqish  Nargizaga  qoldi?
2.  Nargiza  nima  ish  qildi?
3.  Q urtlar  nega  holsizlanib  qoldi?
4.  Nafisa,  Karim  aka,  Nargiza  birgalikda  nima  ish  qilishdi?
S e m u r g 1  b o la la r i
Bunyod  ajdar  kelayotganini  bilibdi.  O 'q-kamonini  tayyorlab  ajdarni 
kutibdi.
Bir vaqt ajdar kelib, chinorga tirmashib chiqa  boshlabdi. Sem urg'ning 
bolalarini  yemoqchi  bo'lib,  ikki  qo'lini  cho'zibdi.
Bunyod  kamondan  ikki  o'q  uzibdi.  O'q  borib  ajdarning  ikki  qo'lini 
chinorga  mixlab  qoyibdi.
Endi  ajdar  to 'rt  oyog'i  bilan  harakat  qilibdi.  Bunyod  kam ondan 
ketm a-ket  to'rtta  o'q  uzibdi.  Ajdarning  to 'rtta   oyog'ini  ham  chinorga 
mixlabdi.
Semurg'  bolalari  omon  qolibdi. 
(62  so'z)
Imlo:  ketm a-ket  kelgan  bir  xil  undoshli  so'zlarni  va  so'z  oxirida 
d 
undoshining  talaffuzi,  yozilishi  eslatiladi.
Tahlil:  Bunyod  nimani  kutdi?  Nimaga  ajdar  ikki  qo'lini  cho'zibdi? 
Bunyod  qushlarni  qutqarish  uchun  nima  qildi?  Nima  uchun  Bunyod 
kamondan  to'rtta  o'q  uzdi?
T a x m in iy   reja:
1.  Bunyod  ajdarni  qanday  kutibdi?
2.  A jdar  nimalarga  ikki  qo'lini  cho'zibdi?
3.  Nima  uchun  Bunyod  ajdarga  o'q  uzibdi?
4.  Qanday  qilib  Semurg'  bolalari  omon  qolibdi?
D o 'p p i
B ir  kuni  N ozim jonning  onasi  chiroyli  do'ppi  olib  berdi.  N ozim jon 
do'ppini  kiyib,  m aydonchaga  chiqdi.  Uni  R avshanjon  kutib  turgan 
edi.
92

---

Ikki  rtoq  ynay  boshladilar.  Biroq  Ravshanjon  Nozimjonning 
dppisiga  havas  bilan  qarab-qarab  qyardi.  Buni  o‘zi  bilmasdi.  Ammo 
Nozimjon  sezardi.
 rto q la r uylariga  qaytishdi.  Nozimjon do'ppini  kiym asligini aytdi.  Uni 
boshidan  olib  qydi.  So'ng  onasiga  bunday  do'ppi  Ravshanda  yo'qligini 
aytdi.  Ertasi  kuni  Nozimjonning  onasi  Ravshanjonga  ham  shunaqa 
do'ppi  olib  berdi.
Ikki  o'rtoq  xursand  bo'ldi. 
(69  so'z)
Imlo: 
do'ppi, 
havas, 
q a ra b -q a ra b
  so'zlarining 
imlosi 
ustida 
ishlanadi.
Tahlil: 
Nozimjon  qaysi  do'ppini  kiyib  m aydonchaga  chiqdi? 
Ravshanjon  nimani  bilmasdi?  N ozim jon  do'ppini  nima  qildi?  Nima 
uchun  ikki  o'rtoq  xursand  bo'lishdi?
R e j a   t u z i s h :   Bolalar  nechta  rasm  chizish  va  ularni  qanday  nomlash 
kerakligini  aniqlaydilar.
T a x m in iy   reja:
1.  Do'ppi.
2.  Havas.
3.  Nozimjon  do'ppini  kiymadi.
4.  Ikki  o'rtoq.
Hamma  bolalar  rasmlarning  mazmunini  so'zlab  berishi  shart emas.
Rejaning  to'rtinchi  qismiga  oid  rasmning  mazmunini  gapirish  kifoya. 
Reja  asosida  qismma-qism  hikoya  qildirish  lozim.
A l p o m i s h
Qadimda Qo'ng’irot elida Boybo'ri o'tgan edi.  Uning  Hakim bek degan 
o'g'li  bo'lgan  edi.
Hakimbekning  Alpinbiy  bobosidan  qolgan  o'n  to 'rt  botm on  birinjdan 
(bronzadan)  yasalgan  parli  yoyi  qolgan  edi.
Yetti yashar Hakimbek yoyni ko'tarib tortdi va qo'yib yubordi. Yoyning 
o'qi  Asqar tog'ining  baland  cho'qqisini  yulib o'tdi.  H akim bekning  ovozasi 
olam ga  ketdi.
Uning  dushmanlari  xafa  bo'ldi.  Do'stlarining  esa  vaqti  xush  bo'ldi.
Hakimbek  yetti  yoshida  yoyni  otgani  uchun  alp  deb  ataldi.  (65