Baxtiyorova Husnora Muzaffar qizi O‘ta-403 22-amaliy mashg‘ulot

Baxtiyorova Husnora Muzaffar qizi

O‘TA-403

22-AMALIY MASHG‘ULOT

ADABIY TUR VA JANRLAR. ZAMONAVIY OʻZBEK ADABIYOTI MISOLIDA

Bаllаdа jаnri hаqidа mа’lumоt bеring. Hаmid Оlimjоnning “Jаngchi Tursun” bаllаdаsi misоlidа.

Ballada so'zi lotincha "ballo" - "raqs" so'zidan kelib chiqqan. Balada janri o'rta asrlarda rivojlangan. Dastlab xalq raqsi qo'shig'i deb nomlangan; keyin baladalar jinoyatlar, qonli nizolar, baxtsiz sevgi va etimlik haqida gapirib, keng qo'llanila boshlandi. Ballada syujetlarini ishlab chiqish ikkita asosiy yo'nalishda o'tdi: qahramonlik - tarixiy mavzular juda samarali bo'ldi; parallel ravishda, u sevgi mavzulari bilan bog'liq hikoyalar yaratdi. Aslida ikkala guruh o'rtasida aniq bir chiziq yo'q edi. Qahramonlik va sevgi haqidagi hikoyalar ko'pincha bir-biri bilan chambarchas bog'langan, afsonaviy folklor motivlariga singib ketgan, ba'zan komik tarzda talqin qilingan, baladning kelib chiqishi yoki mavjudligi bilan bog'liq o'ziga xos xususiyatlarga ega bo'lgan.

Qahramon baladalari afsonalar, afsonalar va epik qahramonlar kunlari uzoq o'tmishga tushib qolganda shakllandi. Qahramon balladalari aniq tarixiy voqealarga asoslangan bo'lib, ularning har birida ko'proq yoki kamroq darajada kuzatiladi, bu ularni qahramon-tarixiy deb atash huquqini beradi.

“Jangchi Tursun” balladasini 1942 yilda yozgan. Vatanning har bir tuprog’i muqaddas. Uni asrash, himoya qilish, kerak bo`lsa fido qilish g’oyasi balladada o`z ifodasini topgan, ona bunda o‘zini mardlik va vatanparvarlik timsoli sifatida gavdalantirgan:

O`g’lim, bu og’ir kunlar

Bir kun o`tib ketadi.

Lekin qo`rqoqning sha‘ni

Ming yillarga o`tadi.

Shuning uchun jangda mard

Bo`lganing yaxshi menga,

Qochib tirik qolgandan,

O`lganing yaxshi menga.