Baxtiyorova Husnora Muzaffar qizi O‘ta-403 14-amaliy mashg‘ulot

Mа’nаviy sаn’аtlаrgа tа’rif bеring. Ulаrning lаfziy sаn’аtlаrdаn fаrqini tushuntiring.

She’r ma’nosi, g’oyasi bilan bog’liq bo’lgan san’atlar ma’naviy san’atlar deyiladi. Ma’naviy san’atlar ham rang-barang ko’rinishlarga ega: tavjih, iyhom, lutf, istibto’, idmoj, ta’liq, tajohuli orifona, talmeh, irsoli masal, tafri’, jam’, tafriq, taqsim, takrir, ruju’, tafsir, iltifot, savolu javob, muammo, lug’z, tashbeh, tamsil, kinoya, tazod, talxis, istiora, taajjub, ta’rix, muvashshah, chiston va boshqalar kiradi.

Iyhоm sаn’аti hаqidа mа’lumоt bеring. Iyhоm sаn’аtigа misоllаr kеltiring vа bu sаn’аtning mа’nаviy sаn’аtlаr оrаsidаgi o‘zigа хоsligini оchib bеring.

Iyhom ( Shubhaga solish, adashtirish) – she’r misralarida muayyan bir so’zni ikki yoxud undan ortiq ma’nolarda qo’llash usuli. Mumtoz adabiyotda esa iyhom haqiqiy va majoziy ma’nolarga ega, yohud shaklan bir, ma’no jihatidan har xil bo’lgan so’z yoki so’z birikmasi she’riyatda qo’llangan holda bir baytda ikki xil ma’noni ifoda etish san’atidir.

Bosh qo’yay dedim oyog’I tufrog’iga, dedi: “Qo’y”,

Bo’sa istab la’li rangin so’rdim, ersa dedi: “Ol”.

Misralarining birinchisidagi “qo’y” so’zini ikki ma’noda “mayli qo’ya qol” hamda “Qo’y, kerakmas” ma’nosida tushunish mumkin.

Istiоrа sаn’аti nimа? Bu sаn’аtgа Nаvоiy bаytlаridаn misоllаr kеltiring vа izоhlаng.

Istiora arabcha so’z bo’lib, “biror narsani omonatga olmoq” degan ma’noni ifodalab, adabiy asarda so’zni o’z ma’nosidan tashqari majoziy ma’noda qo’llash san’atidir. Ko’pincha bu ikki ma’no o’zaro o’xshashlikka asoslanadi. Shu jihatdan istiora tashbeh san’atiga teng keladi. Istiora ko’p hollarda tashbehi kinoyaga, ya’ni mushabbihi tushirilgan tashbehga teng keladi. Masalan, Boburning

Sen, ey gul, qo’ymading sarkashligingni sarvdek hargiz,

Oyog’ingga tushub bargi xazondek muncha yolbordim